تحلیلی بر نظام ژئوپلیتیک غذای جهانی با تاکید بر جایگاه ایران

در دهه های اخیر عواملی همچون تغییرات آب و هوایی، کمبود منابع آبی، افزایش جمعیت جهان، افزایش جمعیت شهرنشین و مصرف کننده، استفاده از مواد غذایی برای تولید سوختهای زیستی، استفاده از غذا به عنوان یک اهرم فشار در رقابت های ژئوپلیتیکی و تضعیف کشور رقیب و سایر عوامل امروزه غذا را به یکی از موضوعات مهم ژئوپلیتیک بدل ساخته اند. این پژوهش به منظور تحلیل نظام ژئوپلیتیک غذای جهانی در قالب روش تحقیقآمیخته اکتشافی و مبتنی بر داده های فائو و با استفاده از مدل های دلفی، پرومتی، تحلیل سلسله مراتبی فازی و نرم افزارهای excel و gis انجام شده است. نتایج نشان می دهد قدرت های برتر در عرصه ژئوپلیتیک غذا به ترتیب 10 کشور آمریکا، فرانسه، آرژانتین، آلمان، استرالیا، برزیل، هند، هلند، اسپانیا، و بلژیک هستند. ایران با رتبه های 16 ، 5 ، 74 و13 در تولید، واردات، صادرات و مصرف محصولات استراتژیک غذایی، کشوری آسیب پذیر در عرصه ژئوپلیتیک غذای جهانی به شمار می رود. ایران به منظور کاهش و یا حذف وابستگی ژئوپلیتیکی خود به مواد غذایی لازم است طیفی از عوامل مختلف همچون استفاده بهینه از منابع داخلی و تامین پایدار مواد غذایی از منابع فرامرزی ازجمله انتخاب تامین کنندگان استراتژیک؛ عقد قراردادهای بلندمدت درزمینه تامین مواد غذایی باکشورهای صادرکننده؛ عضویت در سازمان های منطقه ای؛ اجاره کردن زمینه ای سایر کشورها جهت تولید مواد غذایی؛ سرمایه گذاری مشترک در تولید مواد غذایی؛ ارتقای سطح مبادلات اقتصادی با کشورهای صادرکننده؛ ایجاد وابستگی متقابل را در دستور کار قرار دهد.

analysis of the global food geopolitical system with an emphasis on iran's position

in recent decades, factors such as climate change, lack of water resources, increase in world population, increase in urban and consumer population, use of food to produce biofuels, use of food as a pressure lever in geopolitical competition, and weakening the rival country and other factors have turned the food into one of the most important geopolitical issues today. this research was conducted to analyze the global food geopolitical system using a mixed exploratory research method based on fao data and using delphi, prometheus, fuzzy hierarchical analysis, and excel and gis software. the results show that the top powers in food geopolitics are, respectively, ten countries of the united states, france, argentina, germany, australia, brazil, india, netherlands, spain, and belgium. iran ranks 16th, 5th, 74th, and 13th in the production, import, export, and consumption of strategic food products and is considered a vulnerable country in global food geopolitics. in order to reduce or eliminate its geopolitical dependence on food, iran needs a range of different factors, such as the optimal use of domestic resources and the sustainable supply of food from cross-border sources, including the selection of strategic suppliers, concluding long-term contracts in the field of the food supply with exporting countries; membership in regional organizations; leasing land from other countries to produce food; joint investment in food production; improving the level of economic exchanges with exporting countries; create interdependence on the agenda.