بازاندیشی و بازآفرینی جایگاه طبیعت در فرهنگ زیست بوم ایرانی- اسلامی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جمعه پور محمود
|
|
منبع
|
پژوهش هاي جغرافياي انساني - 1401 - دوره : 54 - شماره : 3 - صفحه:867 -887
|
|
چکیده
|
در نگاه فکری، فلسفی و در زیست‌بوم فرهنگی ایرانی به طبیعت به‌عنوان یک کل یکپارچه نگریسته می‌شده است. در این پژوهش با بررسی روند تاریخی، تحلیل اسنادی و ترکیب آن با تحلیل مفهومی به بررسی روند تغییر نگرش به طبیعت در فرهنگ زیست‌بوم ایرانی پرداخته‌ایم. در قسمت اول تحقیق با بررسی متون به دیدگاه اندیشمندان بزرگ ایرانی همچون فارابی، ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی و متون دینی زرتشت و اسلام به جایگاه طبیعت در فرهنگ ایرانی پرداخته شده‌است. این قسمت بامطالعه و تحلیل محتوایی متون قدیم و جدید در این زمینه انجام‌گرفته است. در قسمت دوم تحقیق با انجام مصاحبه نیمه‌ساخت‌مند با 30 نفر از کارشناسان و اندیشمندان حوزه‌های جغرافیا، محیط‌زیست، جامعه‌شناسی، برنامه‌ریزی شهری و حوزه‌های مرتبط، دیدگاه‌های امروزی جامعه از طبیعت، محیط‌زیست و راهکارهای بازآفرینی فرهنگ زیست‌بوم تحلیل و تفسیر شده‌است. در تحلیل مصاحبه‌ها به کمک نرم‌افزار مکس کیو دی ای و تحلیل دستی، موضوعات محوری و کلیدی مشخص شده‌است. تغییر در فرهنگ زیست‌بوم، برداشت دوگانه از طبیعت و تقلیل به محیط‌زیست، بازگشت به فرهنگ زیست‌بوم و بازآفرینی آن، حکمروایی و مسئولیت‌پذیری دولت و ملت در برابر محیط‌زیست، مفاهیم کلیدی و یافته و راهکارهایی است که از تحلیل این مصاحبه‌ها به‌دست‌آمده است. نتیجه بررسی لزوم بازگشت به فرهنگ زیست‌بوم و به‌کارگیری سرمایه فرهنگ بومی برای حفظ طبیعت و سرمایه طبیعی و انتقال آن به نسل‌های آتی است.
|
|
کلیدواژه
|
فرهنگ زیست‌بوم ایران، نگرش دینی و ارزشی، طبیعت و محیط زیست، جامعه اکولوژیک
|
|
آدرس
|
دانشگاه علامه طباطبایی, گروه برنامه‌ریزی اجتماعی شهری و منطقه‌ای, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mahjom1644@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|