|
|
|
|
تبیین محیطی پدیدآیی و ناپایایی سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد ارزیابی چندمعیارۀ فضایی (gismce) در استان اصفهان
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
امینی عباس ,مرادی نصرت
|
|
منبع
|
پژوهش هاي جغرافياي انساني - 1398 - دوره : 51 - شماره : 2 - صفحه:323 -340
|
|
چکیده
|
سکونتگاه‌های روستایی نخستین الگوهای مکانی تعامل انسان با طبیعت و تاثیر محیط بر جوامع انسانی‌اند. در تحول این الگوها طی زمان، علاوه‌بر عوامل غیرمحیطی، محیط نیز همچنان موثر بوده است. پژوهش پیش رو به شناسایی جمعیت‌گریزی و ناپایایی (تخلیه)های روستایی استان اصفهان طی ربع سده 1365 تا 1390 و تبیین محیطی آن در محیط gis پرداخته است. توان یا نارسایی محیط، از روابط متقابل و غیرجبرانی عوامل محیطی ناشی می‌شود و سکونت‌پذیری سرزمین، مستلزم برخورداری همزمان از کمینه کارکردهای محیطی مصالحه‌ناپذیر برای فعالیت و معیشت است. بر‌این‌اساس، در این پژوهش تبیین پدیدآیی و ناپایایی سکونتگاه‌های روستایی استان، با رویکرد چندمعیارۀ فضایی و روش‌های آماری صورت گرفت و پایگاه داده‌ها شامل پراکنش فضایی روستاهای دارای سکنه در سال 1365، روستاهای ناپایا (تخلیه‌شده) تا سال 1390، لایه‌های محیطی پردازش‌شدۀ موقعیت ژئومورفیک، شیب، راستای شیب، دما، منابع اراضی و فاصله از منابع آبی چاه و چشمه بود. تحلیل فضایی و آماری تراکم پدیدآیی روستاها در پهنه‌های توان محیطی و درصد روستاهای ناپایای هر پهنه نسبت به ابتدای دوره، بیانگر رابطۀ مثبت (80 درصدی) توان محیط با تراکم پدیدآیی و رابطۀ مثبت (56 درصدی) نارسایی محیط با درصد ناپایایی روستاها بود. به‌این‌ترتیب، گرچه محیط هم در پدیدآیی و هم در ناپایایی روستاها موثر است، تعیین‌کنندگی غنای الگوهای محیطی در پاگیری نظام‌های سکونتگاهی بیشتر از تعیین‌کنندگی ضعف محیط در گریز جمعیت از آنهاست. بنابراین، ناپایایی روستاها از سازوکارهای غیرمحیطی نیز متاثر است و هم‌افزایی «فرسودگی بنیان‌های محیطی» و «ناکارامدی ساختارهای اقتصادیاجتماعی»، به بازتولید آن و نارسایی توسعۀ متوازن و آمایش سرزمین دامن می‌زند.
|
|
کلیدواژه
|
ارزیابی چندمعیارۀ فضایی، پدیدآیی، سکونتگاه‌های روستایی، محیط، ناپایایی
|
|
آدرس
|
دانشگاه اصفهان, دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی, ایران, دانشگاه اصفهان, دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Environmental Interpretation of Rural Settlements Formation and Exodus Using Spatial (GISBased) Multi Criteria Evaluation in Isfahan Province, Iran
|
|
|
|
|
Authors
|
Amini Abbas ,Moradi Nosrat
|
|
Abstract
|
IntroductionRural settlements are actually the primary spatial patterns of man and nature interaction, reflecting the environmental effects on community behaviors. Inevitable evolution of these patterns temporally can affect environmental nonenvironmental factors. One of
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|