تحلیل فضایی آسیب‌پذیری اجتماعی خانوارها دربرابر زلزله (مطالعۀ موردی: منطقۀ 6 شهر تهران)

در آسیب‌پذیری سکونتگاه‌ها، فقط عوامل کالبدی و فیزیکی اهمیت ندارد، بلکه عناصر اجتماعی سهم مهمی در میزان آسیب‌پذیری دارند. منطقه 6 شهر تهران به‌دلیل موقعیت مرکزی آن و همچنین وجود کاربری‌های مهمی نظیر وزارتخانه‌ها، سفارتخانه‌ها، موسسات آموزش عالی، مراکز درمانی و بیمارستان‌های عمومی، شرکت‌های بزرگ اقتصادی و...، درصورت بروز حوادث بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر در پی ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری اجتماعی در بین خانوارهای محلات منطقه 6 تهران است. روش به‌کاررفته در تحقیق، توصیفی تحلیلی است. حجم جامعه شامل تمام خانوارهای منطقه 6 تهران یعنی 29051 خانوار است که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر 331 نفر محاسبه شد و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای، به نسبت جمعیت هر محله، تعداد پرسشنامه مشخص شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها برای تعیین نقاط آسیب‌پذیر از تکنیک لکه‌های داغ، برای پهنه‌بندی و تعمیم‌یافته‌های تحقیق به ‌کل منطقه از تکنیک میان‌یابی کریجینگ، برای شاخص‌سازی و بی‌مقیاس‌سازی از تکنیک فازی و برای محاسبه وزن هریک از لایه‌ها از تکنیک دلفی استفاده شد و درنهایت برای شاخص‌سازی معیارها از تکنیک مجموع ساده وزین استفاده ‌شد. نتایج تحقیق نشان داد میزان آسیب‌پذیری در کل منطقه، متوسط رو به پایین (4/ 0 تا 6/ 0) است. نقشه پهنه‌بندی آسیب‌پذیری اجتماعی نشان می‌دهد آسیب‌پذیری محلات امیرآباد، قزل‌قلعه و شیراز، کم (02/ 0 تا 4/ 0) است و محلات شریعتی، دانشگاه تهران، بهجت‌آباد، قائم‌مقام سنایی، گاندی و عباس‌آباد، آسیب‌پذیری اجتماعی بالایی (6/ 0 تا 8/ 0) دارند.