پیش‌بینی جهات توسعۀ شهری با استفاده از روش ترکیبی سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل احتمالاتی بیزین (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل)

توسعه غیراصولی شهرها به ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، مدیریت رشد شهرها را به یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن 21 تبدیل کرده است. با وجود این، می‌توان با پیش‌بینی توسعه آتی شهر، برنامه‌ریزی بهینه‌ای برای شهر انجام داد. هدف از این پژوهش، پیش‌بینی جهات توسعه آتی شهر اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چندزمانه مربوط به سال‌های 1987 و 2013 است. در این پژوهش، با استفاده از تئوری بیزین و 14 معیار طبیعی و انسانی موثر در توسعه شهری، نقشه پهنه‌بندی قابلیت توسعه شهری برای شهر اردبیل تهیه شد. سپس با استفاده از احتمالات تئوری بیزین، ارتباط میان معیارها و مناطق توسعه‌یافته تعیین و درنهایت، نقشه قابلیت توسعه شهری در پنج کلاس طبقه‌بندی شد. مطابق نقشه پهنه‌بندی، 8/ 17 درصد منطقه در کلاس با قابلیت توسعه خیلی زیاد، 6/ 29 درصد در کلاس با قابلیت توسعه زیاد، 4/ 20 درصد در کلاس با قابلیت توسعه متوسط، 9/ 18 درصد در کلاس با قابلیت توسعه کم و 3/ 24 درصد نیز در کلاس با قابلیت توسعه بسیار کم قرار گرفته‌اند. مناطق با قابلیت توسعه زیاد و بسیار زیاد به‌طور عمده در قسمت جنوب غربی و شمال غربی واقع شده‌اند. دقت نقشه قابلیت توسعه شهری، با استفاده از یک‌سوم مناطق توسعه‌یافته ارزیابی شد. نتیجۀ ارزیابی نشان داد که مدل با قابلیت پیش‌بینی 8/ 98 درصد در کلاس‌های با قابلیت توسعۀ زیاد و بسیار زیاد، دقت قابل قبولی در ارزیابی و پیش‌بینی توسعۀ آتی شهر دارد.