معضل مشاهده ‌ناپذیرها؛ دفاعی از تمایز مشاهده‌پذیر/ مشاهده‌ ناپذیر ون فراسن

ون فراسن در تجربه گرایی برساختی قصد دارد بر مبنای تمایز معرفت شناختی پایه بین هویات مشاهده پذیر و هویات مشاهده ناپذیر، از تمایزهای معرفت شناختی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، دفاع کند. عده ای از منتقدان، صرف نظر از مخالفت یا موافقت با این دو تمایز معرفت شناختی، با تمایز معرفت شناختی پایۀ مذکور مخالف اند. گرچه خود ون فراسن در همدلی با این منتقدان و با گریزی زبان شناختی، مبهم بودن محمول مشاهده پذیر را برای برخی از هویات چون مولکول می پذیرد، بدون ارائۀ معیاری روشن، هویاتی چون الکترون را قطعاً مشاهده ناپذیر می داند و بر تمایز پایۀ یادشده پافشاری می کند. ما قصد داریم استدلال کنیم که بر پایۀ محدودیت معرفت شناسانۀ ادراک (بینایی) و معیار وجود یا عدم وجود مرجع قابل مشاهده با چشم نا مسلح، می توان از تمایز معرفت شناختی پایۀ مزبور دفاع کرد. لذا منتقدان ون فراسن برای انکار تمایزهای معرفت شناسانۀ صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، باید به ادلۀ دیگری غیر از انکار تمایز معرفت شناختی بین هویات مشاهده پذیر و هویات مشاهده ناپذیر متوسل شوند.

The Problem of Unobservable A Defense of Van Fraassen’s Distinction between Observable and Unobservable

AbstractIn constructive empiricism Van Fraassen intends to defend the epistemological distinction between truth and empirical adequacy as well as between cognitive belief and pragmatic acceptance, based on epistemological distinction between observable entities and unobservable entities. Some of the critics not only disagree with these two epistemological distinctions, but also opposed to the mentioned basic epistemological distinction. Although van Fraassen himself with a linguistic evasiveness accepts the ambiguousness of the observable predicate of some entities such as molecule in order to sympathize with these critics, he considers some entities such as electron as definitely unobservable without providing any clear criteria and insists on the mentioned basic distinction. The present paper intends to argue that one can defend the basic epistemological distinction based on the epistemological limit of perception (vision) and the criteria of presence or absence of the observable refrence to the naked eye. Consequently, in order to reject the epistemological distinction between truth and empirical adequacy as well as between cognitive belief and pragmatic acceptance, Van Fraassenamp;rsquo;s critics should appeal to some argument other than denying the epistemological distinction between observable entities and unobservable entities.