تحلیلی جامع از مفهوم سعادت نزد طوسی و رابطه آن با کمال و لذت

بنیان هر نظریه اخلاقی را مولفه های آن سامان می دهد. خواجه نصیرالدین طوسی، به عنوان نظریه پرداز اخلاق محور، تحلیل های نظام مندی از مولفه های اخلاقی ارائه کرده که سعادت یکی از آن هاست. رویکرد خواجه به سعادت، با دو تلقی همراه است: 1. رویکرد عام که سعادت را دربرگیرندۀ انسان و مجردات تام می داند؛ 2. رویکرد خاص که سعادت انسان را تحلیل می کند. شناساندن دومی، لذت از سیرت حکیمانه را پیش می نهد و ازاین رو خواجه، سعادت را در گرو زندگی حکیمانه می داند. تحلیل طوسی از سعادت، مولفه های کمال و لذت را پیش می آورد. ازاین رو تحلیل آن ها جهت فهم جامع سعادت از منظر طوسی ضروری است. در مولفه کمال، ضمن تحلیل آن، نشان داده می شود که الگوهای اخلاق نگاری متنوع خواجه در طول هم اند و از این منظر، هرم طولی مراتب کمال ترسیم می شود که از سلامت نفس تا مرتبه اتحاد و فنا را دربرمی گیرد. در تحلیل لذت، ضمن طبقه بندی جامع از تعاریف لذت، به تحلیل سه گانه خواجه از لذت پرداخته ایم. ذومراتب بودن کمال و لذت نزد طوسی، با مراتب سعادت نزد وی سازگار است. سنجش دو گونه تعریف از سعادت، علاوه بر روشن کردن تمایز آن ها، ترابط آن ها را نیز واضح می سازد.

A Comprehensive Analysis of the Concept of Felicity and its relationship with Perfection and Pleasure in Tusi’s View

AbstractEvery ethical theory is based on its ethical components. Tusi as an ethic theoretician has provided some systematic analyses of the ethical components such as felicity. Tusi has two approaches to felicity: (1) general approach that regards felicity in both humans amp; incorporeal beings (in interpretation of Isharat). (2) Special approach that study just human felicity. Studying the latter, Tusi believes that felicity is pleasure of manner of theosophical living (in Naserian ethics). Tusiamp;rsquo;s analysis of felicity emphasizes on the components of perfection and pleasure; therefore, it is important to discover their relationship in order to have a comprehensive understanding of felicity. Tusiamp;rsquo;s various moral models have linear relationship with one another, and from this perspective the pyramid of perfection degrees is drawn which begins with purifying the soul and in high degrees is ended to annihilation in Allah. Analyzing pleasure, this article firstly provides a comprehensive classification of pleasure definitions and then discusses Tusiamp;rsquo;s triple analysis of pleasure. From Tusiamp;rsquo;s point of view degrees of human perfection amp; grades of pleasure are coherent with degrees of felicity. Examining two definitions of felicity is going to clarify their distinction and their relationship.