بررسی انتقادی دیدگاه سازگارگروانۀ موریتس شلیک دربابِ ارادۀ آزاد

مسئلۀ اساسی این پژوهش تحلیل و نقد دیدگاه موریس شلیک دربابِ «نسبت ارادۀ آزاد و تعیّن‌گروی» و هدف از آن نشان‌دادن ناکارآمدی راهکار وی دربابِ مسئلۀ مذکور به‌روش توصیفی‌‌تحلیلی است. ازنظر شلیک، پیدایش مسئلۀ نسبت ارادۀ آزاد و تعیّن‌گروی از سنخ شبه‌مسئله‌های فلسفی و ناشی از خلط مفاهیم است. با رجوع به کاربرد واژگان در عُرف مشترک و تفکیک مفاهیم «قانون هنجاری» از «قانون توصیفی»، «علّیت» (تعیّن‌گروی) از «اجبار» و «عدم علّیت» (ناتعیّن‌گروی) از «آزادی» این شبه‌مسئله خودبه‌خود رفع می‌شود. ازنظر شلیک، «اجبار» از سنخ مفاهیم هنجاری است؛ درحالی‌که تعیّن‌گروی و اصل ضرورت علّی از سنخ مفاهیم توصیفی است؛ ازاین‌رو، هیچ نسبتی میان «اجبار» و «تعیّن‌گروی» برقرار نیست. این پژوهش با ارائۀ سه مثال ابتکاری نشان می‌دهد: الف) اجبار و آزادی در عرف مشترک دست‌کم دو معنا دارد و شلیک دچار مغالطۀ تحویلی‌نگری شده‌ است؛ ب) اصالت در طرح مسئلۀ ارادۀ آزاد، با معنای دوم این واژگان است؛ ج) تعریف شلیک از آزادی مانع اغیار نیست و شامل حیوانات نیز می‌شود. با این سه نقد آشکار می‌شود دیدگاه سازگارگروانۀ شلیک دفاع‌پذیر نیست.

an exegesis of moritz schlick’s compatibilist perspective on free will

the primary focus of this research centers on the analysis and critique of moritz shclick’s perspective concerning the &relationship between free will and determinism.& its objective is to demonstrate the inadequacy of his proposed solution in a descriptive-analytical manner. according to shclick, the purported dilemma surrounding free will and determinism is a pseudo-philosophical quandary stemming from a conflation of key concepts. he contends that disentangling these concepts through differentiation of terms in common sense, such as &normative law& from &descriptive law,& &causality& (representing determinism) from &compulsion,& and &non-causality& (indeterminism) from &freedom,& will naturally dissipate this pseudo-problem. shclick posits that &compulsion& falls within the realm of normative concepts, while determinism and the principle of causal necessity reside in the domain of descriptive concepts, thereby rendering any connection between &compulsion& and &determinism& non-existent. in this study, i illustrate through three innovative examples that: a) &compulsion& and &freedom& possess at least two distinct meanings in common sense, and shclick’s claim succumbs to the fallacy of reductionism. b) the crux of the issue surrounding free will revolves around the secondary meaning of these terms. c) shclick’s definition of freedom encompasses not only humans but also extends to animals, thereby not impeding others. these three critiques collectively demonstrate the untenability of shclick’s compatibilist perspective.