رابطۀ ایمان و معرفت در اندیشۀ کانت

کانت، در مقدمۀ دوم نقد عقل محض، یکی از اهداف خود از نوشتن این کتاب را بازکردن جایی برای ایمان مطرح می‌کند و در بند a822/b850 به طرح سه‌گانۀ «معرفت»، «ایمان» و «عقیده» می‌پردازد و می‌گوید معرفت آن چیزی است که به‌صورت ابژکتیو و سوبژکتیو بسنده است؛ ایمان چیزی است که ازجهت سوبژکتیو بسنده و ازجهت ابژکتیو نابسنده است و عقیده چیزی است که ازجهت سوبژکتیو و ابژکتیو نابسنده است. در این میان، وضیعت متناقض‌نمای ایمان، توجه کانت‌پژوهان را به خود جلب کرده است. در این پژوهش توضیح داده می‌شود که: نخست، ایمان در اندیشۀ کانت چیست و چگونه توجیه می‌شود؟ دوم اینکه نسبت ایمان و معرفت در اندیشۀ کانت چیست؟ و درنهایت توضیح داده می‌شود که فهمِ کانت از ایمان که از آن با عنوان ایمان عقلی محض یاد می‌کند، اگرچه با تعریف ایمان در مسیحیت دارای اشتراکاتی است، بنیان و شالوده‌ای کاملاً متمایز دارد. به‌عبارت دقیق‌تر، کانت معنایی بشری و زمینی (سکولار) از ایمان و دین ارائه می‌دهد که با مضامین اصلی ایمان در ادیان ابراهیمی مانند ایمان به غیب کاملاً متعارض و متضاد است. این نکتۀ مهمی است که برخی از کانت‌پژوهان معاصر به آن توجه نکرده‌اند.

The relationship between faith and knowledge in Kant’s thought

In the second preface to the critique of pure reason, Kant states that one of his purposes in writing this book is to make a room for faith. In paragraph A822 / B850, Kant deals with the threefold plan of knowledge, faith, and opinion; knowledge is something both subjectively and objectively sufficient. Faith is something that is sufficiently subjective and objectively insufficient, and opinion is something that is subjectively and objectively insufficient. In the meantime, the paradoxical state of faith has attracted the attention of some Kant scholars. In this article I will explain that: First, what is faith in Kant’s thought and how is it justiied. Second, what is the relationship between faith and knowledge in Kant’s thought? And finally we explain that, Kant’s understanding of faith, which he refers to as pure rational faith, although it has much in common with the definition of faith in Christianity, has a very different foundation. To be more precise, Kant offers a human and secular meaning of faith and religion, which is in complete contradiction with the main themes of faith in the Abrahamic religions, such as belief in the unseen. This is an important point that some contemporary Kant scholars have overlooked.