ماهیت پارادایم و ابعاد کل‌گرایانه آن

پارادایم مفهوم محوری فلسفه علم تامس کوهن است که در چارچوبی کل‌گرایانه تعریف شده است. کوهن با تمسک به این مفهوم پرسشهای تحلیلی تجربه‌گرایان پیش از خود را منحل کرد و با طرح پرسشهایی تاریخی و جامعه‌شناختی، در ادبیات فلسفه علم انقلابی ایجاد کرد که هنوز همه ابعاد آن آشکار نشده است. کوهن در تعریف مفهوم پارادایم به روشنی و عمیقا تحت تاثیر روانشناسی گشتالت است و با اینکه مفهوم پارادایم در آثار کوهن کاربرد یکسانی ندارد، اما کوهن همیشه این مفهوم را برای اشاره به ابعاد کل‌گرایانه شناخت علمی به کار می‌برد. در این نوشتار با اشاره به کاربردهای متعدد مفهوم پارادایم از کل‌گرایی به عنوان مولفه مشترک آنها بحث خواهیم کرد. در بحث از قابلیت ها و محدودیت های ناشی از رویکرد کل‌گرایانه کوهن نیز به تلاش کوهن برای رفع برخی از ابهام‌ها در خصوص ماهیت پارادایم خواهیم پرداخت و میزان موفقیت کوهن در این خصوص را ارزیابی خواهیم کرد.

The Nature of Paradigm and its Holistic aspects

Paradigm is a central concept of Kuhns philosophy of science that described in a holistic structure. Kuhns appeal to this concept is in fact a dissolution, not solution, of empiricists analytical puzzles and his historical and socialogical puzlles make a real revolution in the literature of philosophy of science which needs time to show its entire face and its final consequences. Kuhn in defining Paradigm is closely and clearly influenced by Gestalt psychology and though this concept has not the same application in the Kuhns literature but Kuhn always use it to reflect the holistic aspects of scientific knowledge. this article by revision of several usages of this concept will discuss from holism as their common element. In the debate of capacities and limitations of kuhns holistic approach we first review his attempts for elimination some vaguenesses and then evaluate his seccess.