بررسی دیدگاه‌های رفتاری و انتظارات عقلایی در تشریح نابهنجاری اقلام تعهدی

یکی از نابهنجاری‌های بازار سرمایه، نابهنجاری اقلام تعهدی است. این نابهنجاری به رابطه منفی اقلام تعهدی و بازده آتی سهام اشاره دارد. دو دیدگاه رفتاری و دیدگاه انتظارات عقلایی در تشریح این نابهنجاری معرفی شده است. پژوهش حاضر، با تجزیه نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، این دو دیدگاه را در یک چارچوب یکپارچه بررسی می‌کند و به دنبال این است که کدام‌ یک از دو دیدگاه مذکور ارتباط بیشتری با نابهنجاری اقلام تعهدی دارند. در این مطالعه، براساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (b/m) به دو جز نسبت ارزش دفتری به ارزش ذاتی (b/v) و نسبت ارزش ذاتی به ارزش بازار (v/m) تجزیه شده است. جز b/v نماینده تغییرات نرخ تنزیل و سرمایه‌گذاری مرتبط با رشد شرکت (ریسک و رشد) و براساس دیدگاه انتظارات عقلایی، و جز v/m نماینده قیمت‌گذاری نادرست سرمایه‌گذاران و براساس دیدگاه رفتاری است. نتایج حاصل از بررسی هشتاد شرکت طی سال‌های 1381 تا 1388 در بین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نشان می‌دهد که b/v و v/m بر اقلام تعهدی تاثیر منفی و معنی‌دار دارد. علاوه بر این، در بورس اوراق بهادار تهران نابهنجاری اقلام تعهدی وجود دارد. این نابهنجاری با جز b/v ارتباط معنی‌دار دارد؛ در نتیجه علت ایجاد نابهنجاری اقلام تعهدی، ریسک و رشد است.