تحلیل حقوقی مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته

مدیریت سود پدیده‌ای متاثر از عوامل محیطی است که به لحاظ نظری، براساس تئوری نمایندگی، تحلیل‌پذیر است. از منظر حقوقی، مسئلۀ نمایندگی در قالب مسئلۀ اصیل – نماینده مطرح می‌شود که وجه‌اشتراک حسابداری و حقوق است. این مسئله زمینه‌ساز وقوع خطر اخلاقی است. این خطر اخلاقی در رابطۀ میان مدیر و سهامدار در قالب عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می‌شود. توجه به نهاد حقوق مالکیت، یکی از روش‌های کنترل خطر اخلاقی است. پژوهش حاضر قصد دارد با بهره‌جستن از مفاهیم اقتصاد نهادگرا، نهاد حقوق مالکیت و مسئلۀ اصیل – نماینده، تحلیل حقوقی از مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار ارائه کند؛ ازاین‌رو رابطۀ میان حقوق مالکیت و اجزای آن با مدیریت سود در 94 شرکت طی بازه زمانی 1390 – 1396 با استفاده از رویکرد گشتاور تعمیم‌یافته آزموده شد. براساس نتایج پژوهش، حفاظت از حقوق مالکیت با مدیریت سود رابطۀ منفی و معنادار دارد و با تقویت حاکمیت قانون، ثبات سیاسی، کنترل فساد، سهولت دسترسی به وام، تسهیل فرآیند ثبت مالکیت، حفاظت از مالکیت فکری و حفاظت از ثبت اختراع، انگیزه‌های فرصت‌طلبانۀ مدیران و مدیریت سود را کنترل می‌کند.

Legal Analysis of Earnings Management in Tehran Stock Exchange Listed Companies Using GMM Method

Earnings management is influenced with environmental factors that can be theoretically analyzed by agency theory. From a legal perspective, agency dilemma represented with principal – agent problem. It can be in common ground with accounting. This problem causes to the moral hazard that can be raised in the form of information asymmetry via the relationship between manager and shareholders. Property rights protection is a manner to control the moral hazard. The purpose of this study is to examine the legal variables effect on earnings management in listed companies in Tehran Stock Exchange by utilizing the concepts of institutional economics, property rights institution and principal – agent problem. Therefore, the relationship between property right index and its components with earnings management was examined thorough GMM method using collected data of 94 of the listed companies in Tehran Stock Exchange during 20112017. According to the results, protection of property rights is significantly reduce earnings management. Furthermore, reinforcement of rule of law, political stability, corruption control, access to loan, intellectual property rights protection, patent protection and facilating property registration process will control the earnings management.