پتانسیل ترسیب کربن در اراضی زراعی گندم دیم منطقه کیاسر

چکیده کربن مهمترین عنصر گازهای گلخانه ای محسوب می شود که در دهه های اخیر افزایش مقدار آن در اتمسفر سبب گرم شدن هوای کره زمین شده است. فرآیند ترسیب کربن در زیتوده گیاهی و خاک هایی که تحت تاثیر این زیتوده هستند، ساده ترین و ارزان ترین راهکار ممکن برای کاهش سطح این گاز اتمسفری است. از آنجا که زمین‏های زراعی سطح زیادی از مساحت کشورها از جمله ایران را شامل می‏شود، این مطالعه با هدف ارزیابی توان ترسیب کربن گندم دیم (triticum aestivum) در منطقه نیمه خشک کیاسر انجام شده است. نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 30 پلات 5/0 متر مربعی و در طول 3 ترانسکت 100 متری صورت گرفت. به منظور بررسی میزان کربن بیوماس هوایی و زیرزمینی اقدام به نمونه برداری کامل از بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی گردید. برای مطالعه ترسیب کربن خاک نیز در پای نمونه های گیاهی اقدام به حفر پروفیل‏هایی به عمق 30 سانتیمتر در امتداد هر ترانسکت شد. ضریب تبدیل ترسیب کربن هر یک از اندام های چهارگانه گیاهی (سنبله، ساقه، برگ، ریشه) به صورت جداگانه توسط روش احتراق تعیین شد. در نمونه های خاک نیز میزان کربن آلی با روش والکی بلک تعیین گردید. نتایج این بررسی نشان داد که میزان ترسیب کربن در اندام های مختلف تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5 درصد داشته و سنبله ها بیشترین و ریشه ها کمترین توان ترسیب کربن را داشتند. همچنین میزان ترسیب کربن در زیتوده گیاهی 884/1 تن در هکتار و در خاک آن332/16 تن در هکتار می باشد که توانایی این گیاه را در ترسیب کربن و کاهش گازهای گلخانه ای در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر و سطح زیر کشت گندم در کشور این گیاه با توان ترسیب کربن بالا می تواند نقش موثری در کاهش گازهای گلخانه ای ایفا کند.