رابطه ی بین پارازیتیسم تله های تخم با پارازیتیسم جمعیت های طبیعی تخم سن گندم

چکیدهبعضی از محققین از تله های تخم سن برای تخمین نسبت پارازیتیسم یا تغییرات جمعیت پارازیتوییدهای آن (متعلق به خانواده های scelionidae و encyrtidae) استفاده کرده اند. با این حال رابطه ی کمی این داده ها با شمارش-های مطلق مزرعه ای بررسی نگردیده است. لذا نیازی به استاندارد نمودن این روش احساس می شود. در این بررسی تلاش گردیده که نقش ارتفاع و تراکم تخم، در به دام اندازی پارازیتوییدها توسط تله ها محقق گردد. برای این منظور، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه ی بلوکهای کامل تصادفی در پنج بلوک با سه سطح ارتفاع (20، 40 و 70 سانتی متر) و سه سطح تراکم (یک، دو و چهار دسته تخم) در مزرعه ای در شریف آباد ورامین اجرا شد. در هر بلوک و برای هر تیمار دو مشاهده در نظر گرفته شد. آزمایش در دو هفته ی متوالی تکرار گردید. بدین ترتیب یک سری از تله های تخم در هر نوبت بر اساس نقشه ی آزمایش گذاشته شد ویک هفته بعد برداشته شد. نخستین تله گذاری در چهار اردیبهشت و بعدی در 11 اردیبهشت انجام شد. نسبت پارازیتیسم کل به انضمام هر یک از دو گونه ی trissolcus vassilievi و t. grandis مورد مقایسه قرار گرفت. در تله گذاری نخست، نه ارتفاع و نه تراکم روی پارازیتیسم تاثیری نداشتند. با این وجود، در دومین تله گذاری، تفاوت معنی داری در درصد پارازیتیسم t. grandis در تله های نصب شده در ارتفاع 20 و 70 سانتی متر مشاهده شد، به طوری که 8/10 درصد گروه نخست در برابر 4/34 درصد گروه دوم مورد حمله ی این گونه قرار گرفتند. از طرفی، یک تفاوت بسیار معنی دار بین تراکم های یک و دو دسته تخم به ثبت رسید، به طوری که 9/12 و 9/37 درصد از تراکمهای مذکور مورد حمله ی t. vassilievi قرار گرفتند. هیچ تفاوت معنی داری در پارازیتیسم کل در تله گذاری دوم مشاهده نشد. پارازیتیسم کل در دو نوبت تله گذاری بترتیب 5/11 و تقریباً 50 درصد بود. به نظر می رسد تمایلی به سمت بالای بوته های گندم در t .grandis و در جهت عکس در t. vassilieviوجود دارد. این می تواند یکی از اجزایی باشد که زیستخوان دو گونه را جدا و همزیستی آنها را امکانپذیر می سازد. انحراف معنی داری از پارازیتیسم مزرعه ای و ترکیب طبیعی زنبورها در تله ها مشاهده گردید.