ارزیابی کارایی مصرف نور و عملکرد در کشت مخلوط گلرنگ (carthamus tinctorius l.) با خلر (lathyrus sativus l.)

اهداف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثر کشت مخلوط گلرنگ با خلر بر برخی شاخص‌های رشد، کارایی جذب و مصرف نور و نهایت عملکرد دانه در شرایط دیم بود. مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و پنج تیمار در دانشگاه رازی در سال زراعی 1398-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص گلرنگ، کشت با نسبت 25:75 گلرنگ و خلر، کشت با نسبت 50:50 گلرنگ و خلر، کشت با نسبت 75:25 گلرنگ و خلر و کشت خالص خلر بودند.یافته‌ها: میزان شاخص سطح برگ و به دنبال آن میزان جذب نور در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی به ترتیب 19.3 و 50.7 درصد افزایش یافت. حداکثر سرعت رشد محصول و رشد نسبی گلرنگ در شرایط کشت مخلوط نسبت به کشت خالص به ترتیب 10.2 و 16.8 درصد بهبود یافت. تجمع ماده خشک کل در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی 7 درصد بالاتر بود. در شرایط کشت مخلوط کارایی مصرف نور در مقایسه با تک کشتی بهبود یافت. عملکرد دانه گلرنگ در کشت خالص بالاترین میزان را داشت که البته با تیمار 25:75 و 50:50 گلرنگ و خلر تفاوت معنی‌داری نداشت. نتیجه‌گیری: در بین تیمارهای آزمایش الگوی کشت مخلوط جایگزینی گلرنگ:خلر با نسبت 50:50، از لحاظ شاخص‌های رشد، کارایی جذب و مصرف نور برتری داشت و مناسب‌ترین الگوی کشت مخلوط در آزمایش حاضر بود.

evaluation of radiation use efficiency and yield in safflower (carthamus tinctorius l.) and lathyrus (lathyrus sativus l.) intercropping

background objectives: the objectives of this study were evaluation of radiation absorption and use efficiency, and finally grain yield of safflower and lathyrus in intercropping system under dryland farming. materials and methods: this experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications and five treatments at razi university during 2018-2019. the experimental treatments included monoculture of safflower, monoculture of lathyrus, and three intercropping arrangements (25:75, 50:50, and 75:25 ratios of safflower and lathyrus, respectively). results: the leaf area index and radiation absorption in intercropping compared to monoculture increased by 19.3% and 50.7%, respectively. the maximum crop growth rate and relative growth ration of safflower in the conditions of intercropping than monoculture improved by 10.2% and 16.8%, respectively. the total dry matter accumulation in intercropping was higher by 7% compared to monoculture. in the conditions of intercropping, the light use efficiency was improved compared to monoculture. the highest grain yield of safflower was observed in monoculture, which of course was not significantly different with the treatment of 25:75 ratio and 50:50 treatment of safflower and lathyrus.  conclusion: among the tested arrangements in this study, replacement intercropping of safflower and lathyrus with a ratio of 50:50 was superior in terms of growth indicators and yield, and was the most suitable arrangement of intercropping in the present experiment.