اثرات قطع آبیاری در دو مرحله مهم رشد بر خصوصیات زراعی گندم نان

اهداف: این تحقیق با هدف بررسی عملکرد دانه شش رقم گندم نان در شرایط قطع آبیاری در دو مرحله مهم رشدی و نیز مشخص کردن دامنه تاثیر مراحل مختلف آبیاری بر عملکرد دانه، انجام شد. مواد و روش‎ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار شرایط مجزا (چهار رژیم متفاوت آبیاری) در دو سال زراعی اجرا گردید. در هر یک از مراحل اعمال تنش، برای جلوگیری از ورود آب باران به پلات‎ها، از محافظ باران استفاده گردید.یافته‏ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات در همه محیط‏ها نشان داد ارقام و سایت ها (شرایط آبیاری) از نظر همه صفات اختلاف بسیار معنی داری با یکدیگر دارند. ارقام میهن و سیروان با 8321 و 7722 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. میانگین کاهش عملکرد دانه ارقام تحت شرایط تنش خشکی در مرحله طویل شدن ساقه، تنش آخر فصل و تنش آخر فصل منضم به یک مرحله آبیاری در موعد شیری پرشدن دانه به‎ترتیب برابر 20.27، 27.94 و 14.39 درصد نسبت به شرایط نرمال بود. اثر محیط بر تغییرات صفات، دو برابر اثر ژنوتیپ و هفت برابر اثر ژنوتیپ × محیط بود. ارقام رخشان و حیدری با 215 و 223 روز، به‏ترتیب به‎عنوان ارقام زودرس و دیررس شناسایی شدند.نتیجه‎گیری: نتایج حاصله، دانش ما را در خصوص پیشرفت فنولوژیکی این شش رقم گندم بهبود بخشید که می‎تواند سبب بهبود حفظ آب در دسترس از طریق انجام آبیاری بر اساس مراحل حساس فنولوژیکی و نیز سهم آن‏ها در عملکرد نهایی گردد. gge بای‏پلات، در تمایز ژنوتیپ‏ها در محیط‏های گوناگون، کاراتر از تجزیه واریانس بود. رقم میهن به دلیل ویژگی‎های بالقوه بالا، برای بکارگیری در برنامه‎های اصلاحی آتی در شرایط تنش خشکی توصیه می‎شود.

water cut effects at two important growth stages on agronomic traits of bread wheat

background and objective: this research was conducted to investigate the kernel yield of six bread wheat cultivars under irrigation cut conditions at two important stages of development and to determine the scope of different irrigation stages on grain yield.materials and methods: the experiment was conducted as randomized complete blocks design with three replicates under four different conditions (four irrigation regims) across two cropping years. portable rainout shelters were installed to protect the crop from rainfall during drought stress treatments. results: combined analysis of variance across all environments indicated high significant genotypic and environmental differences for all the traits. cultivars “mihan” and “sirwan” with 8321 and 7722 kg/ha had the highest and lowest kernel yield, respectively. the reduction of kernel yield was 20.27, 27.94 and 14.39% under stem elongation drought stress, terminal drought stress and terminal drought stress irrigated at milk development stage, respectively compared to normal irrigation conditions. the influence of environment on variation of the traits was twice as large as genotype and seven times as large as genotype by environment interaction. rakhshan and heydari cultivars were identified as early and late cultivars with 215 and 223 days, respectively.conclusion: current research has improved our knowledge of these six latest popular wheat phenological developments, which can improve water conservation through an efficient irrigation approach based on the sensitivity of the phenological growth stage and their contribution toward final yield. gge biplot was shown to be more informative than analysis of variance for distinguishing response of cultivars in different environments. the cultivar “mihan” for incorporating its high potential traits is recommended for future breeding programs under drought stress conditions.