ارزیابی عملکرد و پایداری ژنوتیپ‌های عدس با استفاده از شاخص waasbو مدل اثرهای مخلوط خطی(lmm)

اهداف: هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی مدل های تجزیه پایداری با استفاده از مدل‎های امی (ammi) و بلاپ (blup) بود .مواد و روش‌ها: در این تحقیق 19 ژنوتیپ پیشرفته عدس به همراه سه رقم شاهد کیمیا، بیله سوار و توده محلی در ایستگاه‎های تحقیقات کشاورزی خرم آباد (لرستان)،زنجیره (ایلام) و سرارود (کرمانشاه) به مدت دو سال زراعی(1397 99) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تعیین کمیت پایداری ژنوتیپی، از تجزیه مقادیر منفرد (svd) با یک مدل اثرمخلوط خطی (lmm) استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون نسبت درست نمایی (likelihood ratio test, lrt) نشان داد که برهم‌کنش ژنوتیپ × محیط بر عملکرد دانه معنی دار بودند. بنابراین، تجزیه blups برای این داده‎ها مناسب تشخیص داده شد. نمودار موزاییکی نشان داد که سهم مجموع مربعات ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط در مجموع مربعات کل به ترتیب 6.75 و 34.36 درصد بود. بای پلات اولین مولفه اصلی محیط در برابر عملکرد اسمی نشان داد که ژنوتیپ‎های 13، 6، 16، 9 و 10 از پایداری بیشتری برخوردار بودند. نتیجه گیری: بای پلات عملکرد دانه در برابر میانگین وزنی نمرات مطلق (waasb نشان داد که ژنوتیپ های 10، 16، 1، 20، 15 ، 4 ،13 و 7 به دلیل بزرگی متغیر پاسخ (داشتن عملکرد بالا) و پایداری بالا (مقادیر پایین waasb)، بسیار پر محصول و پایدار بودند. شناسایی ژنوتیپ‎ها با معیار waasby نشان داد که ژنوتیپ های 16 و 1 پر محصول و پایدار بودند و می تواند نامزد معرفی ارقام جدید باشند.

evaluation of mean yield and stability of lentil genotypes using waasb index and linear mixed effects model (lmm)

abstractbackground and objectives: the aim of study was to evaluate the efficiency of yield stability analysis models by blup and ammi models. materials and methods: in this research, nineteen advanced lentil genotypes along with three cultivars of check kimia, bileh sawar and local mass in agricultural research stations of khorramabad, ilam and sararoud in the form of complete blocks design. randomly with three repetitions and for two crop years (2018 2020), were evaluated. to quantify the genotypic stability, singular value decomposition (svd) was used with a linear mixed effect model (lmm).results: the likelihood ratio test (lrt) indicated that the effect of gei was significant on seed yield. therfore, the best linear unbiased predictors (blups) analysis was considered appropriate for these data. mosaic plot showed that the portion of sum squares of genotype (g) and sum squares of genotype by environment interaction (gei) in total sum of squares (tss) were 6.75% and 34.36%, respectively. the bilot of first principle component (pc1) of the environment versus nominal yield showed that genotypes 13, 6, 16, 9 and 10, were more stable. conclusion: biplot of seed yield versus waasb showed that the genotypes 10, 16, 1, 20, 15,4,13 and 7 were very productive and stabile due to the large value of response variable (high seed yield) and high stability (low values of waasb). identification of genotypes with waasby showed genotypes 16 and 1 high yielding and stable, and therefore can be candidate for cultivar inteoduction.