اثر کود زیستی بر صفات رشدی و عملکرد بادرشبو (dracocephalam moldavica l.) در کشت مخلوط با شنبلیله(trigonella foenum-graecum l.)

اهداف: بررسی اثرات الگوهای مختلف کشت مخلوط با شنبلیله (trigonella foenum graecum l.) و کاربرد کودهای زیستی بر ویژگی‌های رشدی و عملکرد بادرشبو (dracocephalam moldavica l.) و نیز ارزیابی سودمندی کشت مخلوط با تعیین شاخص ler از اهداف این آزمایش می‌باشند.مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 15 تیمار و 3 تکرار در شهرستان مراغه در سال 1399 اجرا گردید. عامل اول الگوی کشت شامل کشت‌خالص بادرشبو و کشت مخلوط با شنبلیله در الگوهای جایگزینی (mb:f) و افزایشی بود. عامل دوم تیمار کودی شامل کاربرد کود شیمیایی (cf)، کود زیستی مایکوروت (m) و تلفیق دو کود زیستی مایکوروت و بایوفارم (m+b) در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثرات الگوهای کشت و تیمارهای کودی و اثر متقابل آن‌ها بر اغلب صفات مورد آزمایش معنی‌دار بودند. بیشترین شاخص کلروفیل برگ (39.06) در کشت‌خالص بادرشبو همراه با کاربرد کود cf و بالاترین ارتفاع بوته (cm‌101.7) نیز در الگوی 1:1 و تیمار cf مشاهده شد که با تیمار تلفیقی m+b اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین عملکرد پیکره رویشی نیز در کشت خالص و تیمارهای m+b (‌kg/ha‌8213) و cf (kg/ha‌ 8130) حاصل شد. در همه‌ی الگوهای کشت مخلوط، نسبت برابری زمین بیشتر از 1 بود و بیشترین مقدار آن (1.579) در کشت مخلوط افزایشی 100:50 مشاهده شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج عملکرد و نسبت برابری زمین می‌توان استنباط کرد که کشت مخلوط بادرشبو و شنبلیله و نیز کاربرد تلفیقی کودهای بایوفارم و مایکوروت جایگزین مناسبی برای کشت‌خالص و کاهش کاربرد کود شیمیایی در تولید پایدار گیاه بادرشبو می‌باشد.

the effect of bio-fertilizer on growth traits and yield of moldavian balm (dracocephalam moldavica l.) in intercropping with fenugreek (trigonella foenum-graecum l.)

background & objective: ‌the aim of the study was investigating the effects of different intercropping patterns with fenugreek and bio fertilizers on growth characteristics and yield of moldavian balm and evaluating the advantage of intercropping patterns by determining the land equivalent ratio (ler) index. materials & methods: a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with 15 treatments and three replications in maragheh city in 2019. the first factor was cropping pattern consisted of sole moldavian balm and intercropping of moldavian balm with fenugreek in replacement patterns (mb:f) and additive intercropping. the second factor was fertilizer treatment included the use of chemical fertilizers (cf), myco root bio fertilizer (m) and the combination of myco root and biofarm bio fertilizer (m+b).results: the results showed that the effects of cropping patterns and fertilizer treatments and the interaction of these factors were significant on most of the tested traits. the highest leaf chlorophyll index (39.06) was observed in sole moldavian balm+cf and the greatest plant height (101.7‌cm) was also observed in 1:1+cf, which was not significantly different with m+b. the highest dry herbage yield was obtained in sole moldavian balm and m+b (8213kg/ha) and cf (8130‌kg/ha). at all intercropping patterns the ler values were higher than 1 and the greatest one was obtained in 100: 50. conclusion: according to the results of yield and ler, it can be concluded that the intercropping of moldavian balm and fenugreek, also the combined use of bio fertilizers of myco root and biofarm, is a suitable alternative to sole‌ cropping and reduce the use of chemical fertilizers in sustainable production of moldavian balm.