عملکرد و اجزای عملکرد برنج در کشت تناوبی با شبدر تحت تاثیر کود نیتروژن و پتاسیم

اهداف: برای استفاده بهینه از منابع موجود خاک، حفظ اراضی شالیزاری برای کشت برنج، جلوگیری از تغییر کاربری آنها و از طرف دیگر بهبود وضع معیشتی کشاورزان، باید به کشت دوم گیاهانی مانند شبدر بعد از برداشت برنج روی آورد تا به عنوان یکی از روشهای افزایش درآمد، ضمن ایجاد اشتغال، موجب افزایش تولید و پایداری درآمد اراضی شالیزاریشود. مواد وروشها: این آزمایش در قالب کرت های دوبارخرد شده با طرح پایه بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1398 در منطقه لوندویل آستارا اجرا شد. عامل اصلی شامل کود نیتروژن با پتاسیم هر دو در سه سطح 50، 100، 150 کیلوگرم در هکتار و عامل فرعی شامل پخش شبدرها در سه زمان مختلف مراحل رشد برنج که شامل بعد از گلدهی، قبل از برداشت، بعد از برداشت و عامل فرعی فرعی نیز شامل گونه های شبدر برسیم و ایرانی و یک تیماربدون کشت شبدر بودند. رقم برنج مورد استفاده در این آزمایش رقم هاشمی بود. یافته ها: نتایج مقایسات میانگین اثرات متقابل تیمارها نشان داد که بیشترین ارتفاع گیاه 154/5 سانتی متر) زمانی به دست آمد که 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن با پتاسیم در مرحله پخش شبدرها قبل از برداشت برنج برای گونه شبدر ایرانی استفاده شد. تعداد پنجه کل در مترمربع ( 779/56 عدد) در مرحله پخش قبل از برداشت برنج و گونه شبدر ایرانی نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. تعداد خوشه در مترمربع(235/44) و تعداد کل دانه در خوشه (116/21 عدد) در مرحله پخش شبدرها بعد از گلدهی برنج و گونه شبدر برسیم به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. بیشترین وزن هزار دانه در شرایط کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود در مرحله پخش شبدرها بعد از برداشت برنج و از گونه شبدر ایرانی دارای بالاترین مقدار بود. شاخص برداشت (51/94 درصد) در مرحله پخش شبدرها بعد از برداشت برنج و از گونه شبدر برسیم به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. نتیجه گیری: استفاده از کود نیتروژن و پتاسیم در تناوب زراعی برنج با شبدر به دلیل تثبیت بیولوژیک نیتروژن و استفاده بهینه از منابع موجود در خاک سبب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گیاه برنج شد.

yield and yield components of rice in crop rotation with clover under the influence of nitrogen and potassium fertilizers

materials and methods: this experiment was carried out in 2018 in the lundville region of astara for rice crop rotation, different amounts of nitrogen and potassium fertilizers, and varieties and dates of clover planting in the gilan region. the experiment was evaluated in the form of s split-split plot with a completely randomized block design in three replications. the main factor includes nitrogen fertilizer with potassium at three levels (50, 100, and 150 kg per hectare) and the spreading of clovers in three different stages of rice growth, including after flowering, before harvest, and after harvest as split plot and secondary factors. findings: the results obtained from the variance analysis of the data showed that different levels of nitrogen and potassium fertilizers, distribution of clovers in different stages of rice growth, and clover cultivars on the height period, yield indices, and harvest index were significant in rice plants. based on the results of comparing the average effects of treatments, it was observed that the highest yield of paddy per hectare was obtained under the conditions of application of 100 kg/hectare of fertilizer in the stage of spreading clovers after rice harvesting and from iranian clover variety.conclusion: the use of nitrogen and potassium fertilizers along with crop rotation of rice and clover due to nitrogen stabilization and improvement of the soil substrate increased the height of the plant, increased the number of claws, spike length, the weight of 1000 seeds, and finally increased the yield of the rice plant.