اثر گچ و کوکوپیت بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رشد اسفناج در کشت هیدروپونیک در شرایط شور و غیرشور

اهداف: شوری آب و خاک یکی از مهمترین تنش های محیطی در ایران و بسیاری از نقاط جهان است که رشد و عملکرد گیاهان ازجمله اسفناج ) spinacia oleracea l. ( را کاهش میدهد. بررسی ها نشان داده است که مصرف کوکوپیت و گچ می تواند تحمل گیاه در برابر شوری را افزایش دهد.این پژوهش برای بررسی اثر گچ (caso4.2h2o)، کوکوپیت و شوری سدیم کلرید بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رشد اسفناج رقم ویروفلی انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل 2×2×4 و در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل گچ در چهار سطح صفر، 3، 9 و 27 درصد (جرمی:جرمی)، شوری در دو سطح صفر و 110 میلی‌مولار سدیم کلرید در محلول غذایی و کوکوپیت سری‌لانکا در دو سطح صفر و 15 درصد (جرمی:جرمی) بودند. اثر گچ بر ویژگی‌های موردِمطالعه به سطح گچ، کوکوپیت و شوری بستگی داشت. مصرف 3 درصد گچ بر ماده خشک ریشه و شاخساره، ارتفاع گیاه و تعداد برگ اثر معنادار نداشت. مصرف 9 و 27 درصد گچ این ویژگی‌ها را برخلاف انتظار در هر دو شرایط شور و غیرشور به‌طور معنادار کاهش داد. اثر شوری بر ویژگی‌های موردِمطالعه در شرایط با و بدون کوکوپیت متفاوت بود. اثر کوکوپیت بر تمام ویژگی‌های موردِمطالعه معنادار بود اما نحوه اثر آن به سطح شوری و گچ بستگی داشت. حساسیت ریشه گیاه اسفناج به تنش شوری سدیم کلرید بیشتر از شاخساره بود. استفاده از کوکوپیت در بستر پرلیت، برای کشت هیدروپونیک گیاه اسفناج توصیه نشد. در تیمارهای دارای کوکوپیت، سطوح بالای گچ با افزایش شوری، باعث کاهش ماده خشک ریشه و شاخساره، ارتفاع بوته، تعداد برگ، شاخص کلروفیل برگ و فلورسانس کلروفیل برگ شد. انجام پژوهش‌های بیشتر با سطوح کمتر گچ و کوکوپیت، غلظت کمتر کلسیم و سولفات در محلول غذایی و استفاده از کوکوپیت‌های دیگر در شرایط شور و غیرشور پیشنهاد می‌شود.

effects of gypsum and cocopeat on some physiological characteristics and growth of spinach in hydroponics culture under saline and non-saline conditions

this research was carried out to investigate effects of gypsum, cocopeat, and nacl salinity on some physiological and growth characteristics of spinach cv. virofly. the experiment was conducted in a factorial combination based on a crd with three replications in greenhouse conditions. the experimental factors were: gypsum at four levels (0, 3, 9, and 27%), nacl salinity at two levels (0 and 110 mm), and cocopeat at two levels (0 and 15%). the effect of gypsum on studied characteristics depended on the level of gypsum, cocopeat, and salinity. the use of 3% gypsum had no significant effect on root and shoot dry matters, plant height, and leaves number. unexpectedly, use of 9 and 27% gypsum significantly reduced these characteristics under saline and non-saline conditions. the effect of salinity on studied characteristics was different regardless of presence or absence of cocopeat. the effect of cocopeat was significant on all studied characteristics, but its effect depended on the level of salinity and gypsum. the sensitivity of spinach plant root to nacl salinity stress was greater than shoot. the use of cocopeat in perlite medium is not recommended for hydroponic cultivation of spinach. in treatments with cocopeat, high levels of gypsum decreased root and shoot dry matters, plant height, leaves number, leaf chlorophyll index, and leaf chlorophyll fluorescence. it is suggested to conduct more investigations with lower levels of gypsum, lower concentrations of calcium and sulfate in the nutrient solution, and application of other types of cocopeats under saline and non-saline conditions.