اثر تاریخ کاشت و همزیستی قارچ مایکوریزا بر شاخص های رشد و عملکرد ذرت علوفه ای

اهداف: کودهای زیستی شامل یک یا چند گونه ارگانیسم خاک‌زیست با تراکم جمعیتی زیاد یا فرآورده این موجودات می‌باشند که با هدف بالا بردن حاصلخیزی خاک و دسترسی گیاه به مواد غذایی، در مزارع پایدار به‌کار میروند. این آزمایش به منظور بررسی عملکرد و شاخص‌های رشد در تاریخ‌های مختلف کاشت تحت تاثیر قارچ مایکوریزا انجام گردید.مواد وروش: آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در سال 1396 بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل قارچ مایکوریزا در چهار سطح شامل (funneliformis mossea)،(rhizophagus intraradices)،(funneliformis mossea+rhizophagus intraradices) و بدون مایکوریزا (شاهد) و تاریخ کشت در سه سطح (6 ،16 و 26 تیرماه) بود. در این آزمایش شاخص‌های رشد و صفات مرتبط با عملکرد ذرت اندازه‌گیری شد.ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﮐﺎﺷﺖ 6 ﺗﯿﺮﻣﺎه ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ، ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﻣﺤﺼﻮل و ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ و ﺗﺎرﯾﺦ ﮐﺎﺷﺖ 26 ﺗﯿﺮ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ را داﺷﺖ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر rhizophagus intraradices ﺑﻪ ﻣﻘﺪار 46/24 ﮔﺮم ﺑﺮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در روز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮد. در ﮐﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰا ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ذرت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار1683/56 ﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺷﺪ. ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ﻗﺎرچ ﻣﺎﯾﮑﻮرﯾﺰا و ﺗﺎرﯾﺦ ﮐﺎﺷﺖ ﻧﯿﺰ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﯽدار وزن ﺧﺸﮏ ﺑﻠﺎل و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﮔﺮدﯾﺪ. نتیجه گیری: بررسی اثرات قارچ مایکوریزا و تاریخ کاشت بر روند رشد نشان داد که تیمار ترکیبی تاریخ کاشت شش تیرماه و قارچ rhizophagus intraradices از لحاظ شاخص‌های رشدی، وزن خشک بلال و بوته و عملکرد بیولوژیک از برتری برخوردار بود.

effect of sowing date and symbiosis of mycorrhizal fungi on growth indices and yield of forage maize

background and objective: biofertilizers include one or more species of high density soil organisms which are used in sustainable farms with the aim of increasing soil fertility and plant access to nutrients. this experiment was performed to evaluate yield and growth indices of maize at different sowing dates under the influence of mycorrhizal fungi.materials and methods: the experiment was conducted in the research farm of kurdistan university in 2017 as a factorial based on a randomized complete block design with three replications. factors included mycorrhizal fungi at four levels including (funneliformis mossea), (rhizophagus intraradices), (funneliformis mossea + rhizophagus intraradices) and without mycorrhiza (control) and sowing date at three levels (6, 16 and 26 july). in this experiment, growth indices and traits related to maize yield were measured.results: the results showed that the highest leaf area index, growth rate and dry matter accumulation were obtained on 6 july sowing date and 26 july had the lowest values. the highest values of leaf area index and crop growth rate were related to rhizophagus intraradices treatment. application of mycorrhiza increased dry matter accumulation and as a result, maize yield compared to the control treatment. the interaction of mycorrhiza fungus and sowing date caused a significant increase in cob dry weight and biological yield.conclusion: the results showed that the combined treatment of 6 july planting date and rhizophagus intraradices fungus was superior in terms of growth indices, cob and plant dry weight and biological yield.