ارزیابی و مقایسه پایداری تولید محصولات کشاورزی برگزیده استان آذربایجان شرقی

اهداف: این مطالعه با هدف ارزیابی پایداری کشت محصولات برگزیده استان آذربایجان شرقی انجام شد. ارزیابی پایداری کشاورزی گام مهمی جهت تدوین الگوهای پایدار کشت و استفاده بهینه از منابع آب و خاک استان است.مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی پایداری تولید محصولات کشاورزی ترکیبی از دو روش آنتروپی و الکتره مورد استفاده قرار گرفت. آمار و اطلاعات مورد نیاز با مراجعه به سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی در سال 1395 جمع آوری شد.یافته‌ها: راندمان آبیاری، درصد پوشش بیمه محصولات کشاورزی، بهره‌وری زمین و مصرف کود شیمیایی فسفات در هکتار بعنوان مهم‌ترین شاخص‌های پایداری تولید محصولات کشاورزی شناخته شدند که بیش از 50 درصد وزن نسبی شاخص‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. مقایسه پایداری تولید محصولات کشاورزی نشان داد که کشت چغندر، گلرنگ، ذرت علوفه‌ای، گندم آبی و پنبه نسبت به سایر محصولات دارای پایداری کشاورزی بالاتری است.نتیجه‌گیری: کشت گیاهان صنعتی و علوفه‌ای در مقایسه با سایر محصولات رایج استان دارای پایداری کشاورزی بیشتری هستند و در مقابل کشت کلزا و یونجه هیچ مزیتی از لحاظ پایداری کشاورزی در استان آذربایجان شرقی ندارند، لذا انتظار می‌رود این امر در برنامه‌ریزی‌های آتی الگوی کشت مورد توجه قرار گیرد. همچنین با افزایش راندمان آبیاری و ترویج بیمه کشاورزی در بین زارعین استان، می‌توان پایداری تولید سایر محصولات کشاورزی را افزایش داد.

evaluating and comparing the sustainability of‌ selected crops production in east azerbaijan province

abstractbackground and objective: the aim of this study was to evaluate the sustainability of selected crops cultivation in east azerbaijan province. evaluation of agricultural sustainability is an important step to develop the sustainable cultivation patterns and optimal use of water and soil resources in the province.materials and methods: in order to evaluate the sustainability of agricultural production, a combination of entropy and eiectre methods was used. the required statistics and information were collected by referring to the jihad agriculture organisation of east azerbaijan province in 2016.results: irrigation efficiency, percentage of crop insurance coverage, land productivity and consumption of phosphate fertilizer were recognized as the most important indicators of agricultural production sustainability, which accounted for more than 50 percent of the relative weight of the indicators. the comparison of sustainability of crops production showed that sugar beet, safflower, forage corn, buckwheat and cotton had higher agricultural sustainability than other crops.conclusion: the cultivation of industrial and forage plants have more agricultural sustainability compared to other common crops in the province and in contrast the cultivation of rapeseed and alfalfa have no advantage in terms of agricultural sustainability in east azerbaijan province. therefore it is expected to consider these results in the future plannings of cropping pattern. also, by increasing the irrigation efficiency and promoting the crop insurance among the farmers of the province, it is possible to increase the production sustainability of other crops.