اثر محلول پاشی نانوکودهای نیتروژنه، فسفره و پتاسه بر برخی صفات کمی نخود (cicer arietinum) دیم در دشت مغان

اهداف: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر نانوکودهای نیتروژنه، فسفره و پتاسه بر برخی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و شاخص برداشت نخود و همچنین معرفی بهترین تیمار کودی انجام گردید.مواد و روش ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در شرایط مزرعه در مرکز خدمات جهاد کشاورزی برزند از شهرستان گرمی استان اردبیل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1t: محلول‌پاشی با نانوکود نیتروژنه 17 درصد، 2t: محلول‌پاشی با نانوکود فسفره 17 درصد، 3t: محلول‌پاشی با نانوکود کلات پتاسیم 27 درصد و 4t: شاهد بود. یافته ها: تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر تیمارهای آزمایشی بر صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، وزن تر و وزن خشک بوته، تعداد گره در ریشه، وزن خشک گره ریشه، تعداد غلاف، تعداد دانه، وزن دانه، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‌دار بود. اما، اثر تیمارهای آزمایشی در صفت ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین معنی‌دار نبود. در اکثر صفات مورد مطالعه، بیشترین مقدار صفات در شرایط محلول‌پاشی نانوکود نیتروژنه و فسفره به‌دست آمد که عملکرد دانه را به‌ترتیب به‌میزان 47/81 و 53/29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش دادند. بیشترین میزان شاخص برداشت نیز، در اثر محلول‌پاشی نانوکود فسفره به‌دست آمد که نسبت به تیمار شاهد این صفت را 22/93 درصد افزایش داد که با تیمار کودی نانوکود نیتروژنه در یک گروه مشترک بودند. نتیجه گیری:کاربرد نانوکود نیتروژنه و فسفره سبب افزایش صفات مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد شدند، لذا توصیه می‌شود در این مناطق و مناطقی با اقلیم مشابه از این نانوکودها استفاده گردد.

effect of foliar application of nitrogen, phosphorus and potassium nanofertilizers on some quantitative traits of chickpea (cicer arietinum) in dry farming of moghan plain

background and objective:the present study was conducted to investigate the effect of nitrogen, phosphorus and potassium nanofertilizers on some morphological, yield and harvest characteristics of chickpea and also to introduce the best fertilizer treatment. the experiment in the form of a randomized complete block design with three replications in the crop year 2019-2020 in farm conditions was conducted at the jihad agricultural service center in barzand, germi city, ardabil province. experimental treatments included t1: foliar application with 17% nitrogen nanofertilizer, t2: foliar application with 17% phosphorus nanofertilizer, t3: foliar application with 27% potassium chelate nanofertilizer and t4: control treatments. analysis of variance showed that the effect of experimental treatments on plant height, number of sub-branches, fresh and dry weight of plant, number of nodes per root, dry weight of root node, number of pods, number of seeds, seed weight, 100-seed weight, grain yield and harvest index were significant. in most of the studied traits, the highest amount of studied traits was obtained under foliar application of nitrogen and phosphorus nanofertilizers, which increased grain yield by 47.81% and 53.29%, respectively, compared to the control treatment. the highest harvest index was obtained by foliar application of phosphorus nanofertilizer, which increased this trait by 22.93% compared to the control treatment, which were common in a group with nitrogen fertilizer treatment. application of nitrogen and phosphorus nanofertilizers increased the studied traits compared to the control treatment, so it is recommended to use these nanofertilizers in these areas and areas with similar climates.