عوامل موثر بر پایداری عملیات کشت گندم دیم شهرستان سقز

اهداف: ضرورت بررسی ارتباط بهره‌وری و پایداری با توجه به نقش کلیدی بهبود بهره‌وری در فرایند توسعه بیش از پیش نمایان می‌شود. . بنابراین مطالعه حاضر به منظور بررسی عوامل موثر بر پایداری عملیات کشاورزی با تاکید بر بهره‌وری عوامل تولید مزارع گندم دیم در شهرستان سقز انجام گرفت.مواد و روش‌ها: در راستای نیل به هدف این تحقیق، از شاخص بهره‌وری کندریک و رهیافت سنانایاک به ترتیب برای اندازه‌گیری بهره‌وری و ارزیابی پایداری عملیات کشت گندم بهره گرفته شد. در نهایت عوامل موثر بر پایداری کشاورزی از طریق برآورد مدل رگرسیونی شناسایی گردید. برای این منظور، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش‌نامه از 271 نفر زارعین گندم‌کار شهرستان سقز در سال زارعی 99-1398 جمع‌آوری شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین بهره‌وری عوامل تولید گندم برای منطقه مورد مطالعه 14/88می‌باشد. همچنین کاربرد رهیافت سنانایاک نشان داد که 1/84 درصد کشاورزان در سطح کاملاً ناپایدار، 15/13 درصد در سطح ناپایدار، 65/31 درصد در سطح متوسط، 16/24 در سطح پایدار و 1/48 درصد در سطح کاملاً پایدار قرار گرفته‌اند. بررسی‌های بیشتر با استفاده از برآورد مدل رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهایی مانند میزان سطح تحصیلات، عضویت در تعاونی، شیوه تولید، نوع بذر مصرفی و بهره‌وری کل عوامل تولید بر پایداری عملیات کشاورزی تاثیر معنی‌داری دارند.نتیجه‌گیری: بین بهره‌وری کل عوامل تولید و شاخص پایداری عملیات کشاورزی ارتباط مثبت وجود دارد. لذا مجموعه اقداماتی که منجر به افزایش بهره‌وری می‌گردد به سبب ایجاد صرفه اقتصادی، انگیزه لازم را برای رعایت اصول کشاورزی پایدار در بین گندم‌کاران تقویت می‌کند. بنابراین مجموعه تدابیر و اقداما مذکور که منجر به بهبود بهره وری می گردد، بایستی مدنظر کشاورزان، برنامه ریزان و مدیران بخش کشاورزی قرار گیرد.

factors affecting the sustainability of rainfed wheat cultivation operations in saqqez county

objectives: the need for assessing the relationship between productivity and sustainability is being become more and more visible due to the key role of productivity improvement in development process. conservation of production resources and paying attention to sustainable agriculture operations are the next important issues. materials and methods:to achieve the objective of this research, kendrick productivity index and senanayake approach were used for measuring the productivity and evaluating the sustainability of wheat cultivation operations, respectively. finally, factors affecting on the agricultural sustainability were identified using a regression model. furthermore, the required data and information were collected with filling the 271 questionnaire forms farmers saqqez county during 2020-2021. .results: the results revealed that the mean productivity of wheat production factors for the study area is 14.88. also, application of senanayake approach showed that the farmers were classified as: i) very unstable (1.84%); ii) unstable (15.13%), iii) moderately stable (65.31), iv) stable (16.24%), and v) very stable (1.48%). further assessments using estimation by a regression model demonstrated that some variables e.g., level of education, cooperative memberships, the method of production, type of supplied seeds and total productivity have significant effect on sustainability of agricultural operations. conclusion: there is a positive relationship between total productivity factors and the index of agricultural operations sustainability. thus, a set of action plans which will increase the productivity (including efficiency improvement and changes in scale as well as technology) due to economic efficiency, amplifies the motivation of wheat farmers to follow the principles of sustainable agriculture. therefore, the aforementioned action plans which lead to improve the productivity should be considered by farmers, planners and managers of the agricultural sector.