بررسی سازگاری و پایداری هیبریدهای مولتی‌ژرم جدید مقاوم به ریزومانیا در چغندر قند (beta vulgaris l.)

در این آزمایش پنج هیبرید مولتی‌ژرم جدید و مقاوم به بیماری ریزومانیا با تلاقی والدهای مربوط تهیه و برای ارزیابی مقدماتی و بررسی سازگاری همراه با دو شاهد مقاوم و یک شاهد حساس داخلی(ic) در پنج منطقه همدان، کرج، مشهد، شیراز و آذربایجان غربی در شرایط آلودگی طبیعی به بیماری ریزومانیا مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح به صورت بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار بود که در سال زراعی 1399 اجرا شد. در این پژوهش عملکرد ریشه، عیار قند، درصد قند خالص، عملکرد قند خالص و ناخالص اندازه گیری شدند. در مطالعه حاضر اگر چه بین ژنوتیپ ها در محیط کرج و شیراز از نظر عملکرد قند خالص اختلاف معنی‌دار دیده نشد اما در مکان های مشهد و همدان هیبرید شماره 3 ، به ترتیب با متوسط 11.24و 13.51 تن در هکتار و در مکان میاندوآب رقم شاهد خارجی ارس با متوسط 15.06 تن در هکتار بالاترین عملکرد قند خالص را به خود اختصاص دادند ، نتایج تجزیه امی نشان داد دو مولفه اول به 69.81 و 25.48 درصد از واریانس اثر متقابل را برای عملکرد قند خالص تبیین کردند. نمودار بای پلات حاصل از اولین و دومین مولفه اصلی اثر متقابل نشان داد ژنوتیپ شماره g7 (رقم مطهر) ژنوتیپ‌ پایدار و g9 (رقم ارس)ژنوتیپ ناپایدار به شمار آمدند. در این مطالعه، برای محیط‌های میاندوآب و شیراز ژنوتیپ شماره g9 (رقم ارس)و برای محیط‌های همدان، مشهد و کرج هیبرید g3 به واسطه سازگاری خصوصی بالا و به عنوان ژنوتیپ مناسب برای این محیط ها تشخیص داده شدند.نتیجه گیری: با توجه به ارزیابی ارقام در محیط های مختلف از نظر عملکرد قند خالص هیبرید پلی ژرم شماره 3(sb36) * 920760i13 *)،پتانسیل جایگزینی با رقم مرسوم داخلی (رقم مطهر)را دارد. همچنین ژنوتیپ مذکور سازگاری خصوصی بالایی در محیط های همدان، مشهد و کرج نشان داد که نشان دهنده موفقیت آمیز بودن کشت هیبرید مذکور در این مناطق است.

compatibility and stability of new rhizomania resistant multigerm hybrids in sugar beet (beta vulgaris l.)

five new and resistant rhizomania multigerm hybrids were prepared by crossbreeding of related parents and for preliminary evaluation and compatibility evaluation with two multigerm and resistant and one sensitive internal control, were evaluated in five regions of hamedan, karaj, mashhad, shiraz, and west azerbaijan under rhizomania natural infection. the design was a randomized complete block with four replications, which was conducted in the 2020 crop year. in this study, root yield, sugar content, white sugar content, and white sugar yield were measured.in the present study, although there was no significant difference between genotypes in karaj and shiraz in terms of white sugar yield, but in mashhad and hamedan environments, hybrid no.3, with an average of 11.24 and 13.51 ton/ha, respectively, and in miandoab environment foreign control cultivar (aras) with an average of 15.06 ton/ha, showed the highest white sugar yield. ammi analysis results showed that the first two components explained 69.81 and 25.48% of the variance of the interaction for root yield, respectively. the biplot diagram obtained from the first and second main components of interaction for genotypes and environments showed that genotype g7 (motahar) was a stable genotype and g9 (aras) was an unstable genotype. based on the results of two dimensional diagrams related to the first two main components of the interaction of genotype in the environment, for miandoab and shiraz environments, genotype number g9 (aras) and for hamedan, mashhad, and karaj environments, g3 hybrid showed suitable private compatibility and was identified as suitable genotypes for these environments.