بررسی رشد و نمو و عملکرد ارقام غالب ذرت دانه ای در راستای مدیریت پایدار نیتروژن

اهداف: نیتروژن به عنوان مهمترین و محدودکننده ترین عنصر تغذیه ای در تولید محصولات کشاورزی محسوب می شود که به طور فشردهای در سیستم های کشاورزی برای دستیابی به عملکرد بیشینه محصولات مورد استفاده قرار می گیرد. از اینرو با توجه به نگرانی‌های روزافزون در رابطه با اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از مصرف زیاد کودهای نیتروژنی و همچنین هزینه‌ی اقتصادی بالای تامین این کودها، تحقیق حاضر در راستای مقایسه‌ی رشد و عملکرد سه رقم رایج ذرت در پاسخ به مقادیر مختلف نیتروژن در شرایط اقلیمی نیمه خشک استان کرمان در راستای مدیریت پایدار مزارع اجرا گردید.مواد و روش‌ها: آزمایش مزرعه‌ای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان انجام گرفت. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل سه رقم ذرت دانه‌ای (سینگل‌کراس 704، ماکسیما و تری‌وی‌کراس 604) و چهار مقدار نیتروژن (0، 92، 220 و 368 کیلوگرم در هکتار) بودند. یافته‌ها: نتایج حاصل حاکی از تاثیر معنی‌دار (p<0.01) هر کدام از عوامل مقدار نیتروژن و رقم بر صفات مورفولوژیک، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت بود. دو رقم سینگل کراس 704 و ماکسیما دارای برتری نسبی و معنی‌دار از نظر عملکرد دانه‌ در مقایسه با رقم تری‌وی‌کراس 604 تحت شرایط وجود یا عدم وجود تنش نیتروژن بودند. به طور کلی در سال 1394، عملکرد تولیدی توسط تمامی رقمها به دلیل تخلیه‌ی نتیروژن اولیه خاک (در نتیجه کاشت ذرت به عنوان یک گیاه تخلیه کننده خاک) و همین‌طور میزان بالای آبشویی خاک (به دلیل درصد بالای شن در بافت خاک) به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از سال 1393 بود.در مجموع دو سال، بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه به ترتیب مربوط به مصرف 143 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سال 1393 و عدم مصرف کود نیتروژنی در سال 1394 ( به ترتیب 12359/3 و 640 کیلو گرم دانه در هکتار) بود.نتیجه گیری: به طور کلی یافته های این پژوهش نشان داد که تعداد دانه در بلال به عنوان موثرترین صفت در تعیین عملکرد دانه رقم های ذرت تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن است. همچنین، تنش نیتروژن )مقایسه عدم مصرف و کاربرد 143 کیلوگرم نیتروژن در هکتار( به شدت مقدار شاخص سطح برگ بیشینه را در رقم های ذرت کاهش داد (3/6 به 2/7 در سال 1393 و 2/6 به 1/1 در سال 1394) و در نتیجه موجب کاهش شدید عملکرد دانه گردید.

evaluation of growth, development and yield of maize cultivars for sustainable nitrogen management

background & objective: nitrogen is one of the most abundant elements on earth and major essential for crop growth and development that is heavily used in modern agriculture to maximize yields. therefore, due to the increasing concerns about the destructive environmental effects of high consumption of nitrogen fertilizers and also the high economic cost of supplying these fertilizers, the present study was done to evaluate the growth, development and yield of three common maize cultivars in response to different amounts of nitrogen in semi-arid climatic conditions of kerman province in order to sustainable management.materials & methods: in order to evaluate the growth, development and yield of three common maize cultivars a two-year experiment was laid out as a randomized complete block design with factorial arrangement of treatments and three replications during 2014 and 2015 growing seasons at kerman province in iran. four nitrogen rates (0 (control), 92, 220 and 368 kg.ha-1) were applied to three maize hybrids (ksc 704, maxima and twc 604).results: results showed both hybrid and nitrogen had significant (p<0.01) effect on morphology, biological and grain yield of maize. we found the significant yield benefits of ksc 704 and maxima compared to twc 604 under n stress as well as potential conditions. however, the grain yield of all hybrids was lower in 2015 than 2014 which was a consequence of depletion of soil n as a result of previous maize on one side and light texture of the soil (consisting about 85% sand) on the other side which led to high n leaching from the soil. the highest and lowest values for grain yield was observed at 368 kg n. ha-1 (12359.3 kg.ha-1) in 2014 and 0 kg n.ha-1 in 2015 (640 kg.ha-1) respectively.conclusion: among all the measured traits, the number of kernel per ear was the most effective trait in maize grain yield formation irrespective of n fertilization condition. n deficiency (368 vs. 0 kg n.ha-1) sharply decreased the maximum lai (3.6 to 2.7 in 2014, and 2.6 to 1.1 in 2015) of maize which had consequences on grain yield and yield components.