ارزیابی الگوی کشت در منطقه سیستان با تاکید بر توزیع بهینه آب

اهداف: هدف از انجام این تحقیق، تخصیص بهینه آب آبیاری بین محصولات گندم، جو، جالیز و سورگوم دشت سیستان می‏باشد. مواد و روش ها: در این مقاله با استفاده از برنامه‌ریزی غیرخطی چندهدفه با هدف حداکثرسازی سودخالص و حداقلسازی میزان آب آبیاری، ریسک‌پذیری، مصرف کود و سموم شیمیایی الگوی کشت بهینه محصولات زراعی منطقه سیستان پیشنهاد شده است. داده‌های مورد نیاز پژوهش، از طریق بررسی سالنامه‌های آماری کشاورزی و مصاحبه با کارشناسان هر شهرستان و بررسی میدانی و تکمیل پرسشنامه از کشاورزان منطقه گردآوری شد. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که الگوی کشت موجود در منطقه سیستان بهینه نیست و با ادامه این الگو مشکلاتی از قبیل کمبود آب و آلودگی زیست ‌محیطی به دلیل مصرف بی‏رویه نهاده‌های شیمیایی در منطقه ایجاد خواهد شد. با در نظر گرفتن اهدافی مانند بیشینه‏سازی سود ناخالص و کمینه‏سازی مصرف آب آبیاری، کود و سموم شیمیایی و ریسک، سطح زیرکشت بعضی محصولات منتخب، با کاهش و برخی با افزایش مواجه شد که دلایلی از جمله درآمد محصول و میزان استفاده از نهاده‌ها دارد. بر اساس یافته‌های این تحقیق پیشنهاد می‌شود سهم آب محصولاتی که به ازای هر مترمکعب آب مصرف‌شده درآمد بیشتری به دست می‏آورند افزایش یابد. با توجه به یافته‌های این مطالعه توجه به اهداف اثرات زیست محیطی از جمله کاهش مصرف نهاده‌های شیمایی در بهینه‌سازی الگوی کشت امری ضروری است. با استفاده از مدل پیشنهادی می‌توان علاوه بر انتخاب الگوی مناسب و استفاده بهینه از منابع آب و زمین، در راستای افزایش سود و کاهش اثرات محیط زیستی گام موثری برداشت.

assessing the sustainability of cropping pattern in the sistan region with emphasis on optimal water distribution

background and objective: the study's objective is to determine the optimal irrigation water allocation for wheat, barley, weed, and sorghum crops in the sistan region.materials and methods: the current research, using nonlinear multi-objective programming (mop), aimed to maximize net profit while minimizing irrigation water use, risk taking, fertilizer and pesticide consumption in the sistan region through an optimal cropping pattern. the data for the study were gathered by reviewing agricultural statistical yearbooks, interviewing experts in each city, conducting a field survey, and completing a questionnaire distributed to region's farmers.results: the findings of this study indicate that the sistan region's current cropping pattern is not optimal. continued use of this pattern will result in problems such as water scarcity and environmental pollution as a result of excessive chemical input consumption. the area under cultivation of some crops decreased, while others increased, with the goal of maximizing gross profit while minimizing irrigation water, fertilizer, and chemical pesticide consumption, as well as risk, which is motivated by product revenue and input usage. it is proposed, based on the findings of this study, to increase the proportion of water in products that earn more money per cubic meter of water consumed. thus, when the optimal cultivation pattern is used, the farmer earns approximately 9% more profit per cubic meter of water consumed than when the current pattern is used.conclusion: according to the findings of this study, it is necessary to prioritize environmental goals, which include reducing the use of chemical inputs in cropping pattern optimization. along with selecting an appropriate model and making the best use of available water and land resources, using the model can be an effective step toward increasing profits and mitigating environmental impacts.