تولید زیست‌توده و کارایی مصرف نیتروژن در کشت مخلوط شوید-شنبلیله در پاسخ به کودهای زیستی و دامی

مقدمه و اهداف: سیستم کشت مخلوط گیاهان دارویی رویکردی نسبتاً جدید در جهت افزایش پایداری تولید این گیاهان است. بهبود تغذیه گیاهی ازطریق مد یریت تغذیه تلفیقی می تو اند منجربه افزایش کارایی سیستم های کشت مخلوط شود. هدف از این آزمایش بررسی پاسخ شوید و شنبلیله به کاربرد تلفیقی کودهای آلی و کودهای زیستی در سیستم کشت مخلوط بود.مواد و روش‌ها:اثر سطوح کود دامی (عدم کاربرد، 6 و 12 تن در هکتار) و باکتری های تثبیت کننده نیتروژن (تلقیح و عدم تلقیح) در الگوی مختلف کشت مخلوط شوید+ شنبلیله (25 درصد + 75 درصد، 50 درصد+ 50 درصد، 75 درصد + 25 درصد و کشت خالص هر گیاه) در فصل رشد 1399مورد بررسی قرار گرفت. تولید زیست توده، شاخص های سودمندی، کارایی زراعی کود و کارایی مصرف نیتروژن ارزیابی شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در شرایط عدم کوددهی، زیست نوده شنبلیله در الگوهای کشت مخلوط نسبت به کشت خالص کاهش یافت. کاربرد 12 تن کود دامی به همراه تلقیح باکتری، کاهش عملکرد را در نسبت های کشت 25 درصد شوید + 75 درصد شنبلیله و 50 درصد شوید + 50 درصد شنبلیله جبران نمود. به طور مشابه، کاهش نسبت کشت شوید، زیست توده شوید را نسبت به کشت خالص کاهش داد. تولید زیست توده شوید در شرایط تلقیح با باکتری و 6 تن کود دامی تفاوت معنی داری با کوددهی 12 تن نشان نداد که منجر به افزایش کارایی کود، کارایی مصرف نیتروژن و سودمندی کل شد.نتیجه گیری: نسبت های کشت مخلوط 25 درصد شوید + 75 درصد شنبلیله و 50 درصد شوید+ 50 درصد شنبلیله در شرایط کاربرد 12 تن کود دامی و تلقیح باکتری می تواند منجر به افزایش سودمندی کل و کارایی مصرف نیتروژن شود. در حالی که بهترین شرایط برای تولید شنبلیله کاربرد 12 تن کود دامی و تلقیح با باکتری در کشت خالص بود، جهت تولید پایدار شوید، نسبت کشت 75 درصد شوید+25 درصد شنبلیله در شرایط کاربرد 6 تن کود دامی تلقیح با باکتری قابل توصیه است.

biomass production and nitrogen use efficiency in dill-fenugreek intercropping in response to biofertilizers and manure

background and objective: medicinal plants’ intercropping system is a relatively new approach to enhance their sustainable production. the aim of this study was to evaluate the response of fenugreek-dill to the integrated application of manure and bio-fertilizers in the intercropping system. materials and methods: in a field experiment during the growing season of 2020, the effect of manure levels (no application, 6 and 12 t ha-1), either inoculated or non-inoculated with n-fixing bacteria on biomass production, land equivalent ratio (ler), area-time equivalent ratio, land use efficiency, agronomy efficiency of fertilizer (aef), and nitrogen use efficiency (nue) in monoculture compared to different intercropping patterns of dill:fenugreek (75:25, 50:50, and 25:75) were examined.results: the results showed that the decrease in biomass production due to the decrease of fenugreek cropping ratio was compensated by 100% fertilization and bacterial inoculation which led to an increase in nue, aef, lerf, and the whole system advantageous in 75:25 and 50:50 dill:fenugreek intercropping ratios. despite the decrease in biomass production and nue with decreasing dill ratio in intercropping, biomass production under bacterial inoculation and 50% fertilization did not show any significant difference with 100% manure application, which led to increased aef, nue, and ler in these conditions. conclusion: according to the results, 25:75 and 50:50 dill:fenugreek intercropping ratios under 100% fertilization and bacterial inoculation can increase the total advantageous indices and nue. for sustainable production of dill, 75:25 dill:fenugreek intercropping ratio inoculated with bacteria in 50% manure application can be recommended.