بررسی سن مزرعه و کاربرد کود بیولوژیک فسفر و پتاس بر خصوصیات رشدی و عملکرد یونجه

اهداف: این پژوهش با هدف بررسی اثر کودهای بیولوژیک پتاسیم و فسفر بر خصوصیات رشدی و عملکرد یونجه رقم نیکشهری در سنین مختلف انجام گرفت.مواد و روش‌ها: این آزمایش براساس تجزیه مرکب و به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال متوالی (1398 و 1399)تحت شرایط اقلیمی شهرستان جیرفت، استان کرمان پیاده شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل عمر یونجه (یکساله، سه‌ساله و پنج ساله) و کود بیولوژیک (شاهد، پتابارور، فسفاته‌بارورii، ترکیب توام پتابارور و فسفاته‌بارورii) بود. کودهای بیولوژیک به صورت محلول در آب آبیاری استفاده شد.صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، قطر ساقه اصلی، تعداد و فاصله میانگره در ساقه اصلی، شاخص سطح برگ، وزن برگ به ساقه، عملکرد کل و عملکرد به تفکیک چین های مختلف بود. یافته‌ها: بررسی نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها نشان داد بین سنین مختلف یونجه اختلاف معنی‌داری از نظر برخی خصوصیات رشدی و عملکرد وجود داشت. به‌طوری که بیشترین میزان عملکرد و خصوصیات رشدی مربوط به یونجه‌های سه ساله بود و با افزایش سن یونجه به پنج سال، میزان عملکرد به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. بررسی اثر کودهای بیولوژیک نشان داد که بیشترین میزان خصوصیات رشدی (به‌جز فاصله میانگره) و عملکرد مربوط به تیمار پتابارور + فسفاته‌بارورii بود که از نظر شاخص سطح برگ و نسبت وزن برگ به ساقه اختلاف معنی‌داری با تیمار پتابارور نداشت. اثر متقابل سن مزرعه و کود بیولوژیک نشان داد که کاربرد ترکیبی کودهای بیولوژیک سبب بهبود خصوصیات رشدی و عملکرد مزرعه یونجه مسن‌تر شد و بیشترین میزان عملکرد مربوط به مزارع سه ساله و کاربرد ترکیب دو کود بیولوژیک بود. کاربرد ترکیبی کودهای بیولوژیک عملکرد کل مزرعه یک، سه و پنج ساله را به ترتیب 26/36، 39/72، 38/34 درصد نسبت به شاهد همان سن افزایش داد. نتیجه‌گیری: کاربرد توام کودهای بیولوژیک پتاس (پتابارور) و فسفر (فسفاته‌بارورii) می‌تواند راهکاری کارآمد برای کاهش افت عملکرد یونجه در سنین بالا باشد.

investigation of age and application of phosphorus and potassium biological fertilizer on growth characteristics and yield of alfalfa

background and objective: this study was conducted to investigate the effect of potassium and phosphorus biofertilizers on growth characteristics and yield of alfalfa (cv. ‘nikshahri’) at different ages.materials and methods: this combined experiment was conducted as factorial based on a randomized complete block design with three replications during two consecutive years (2019-2020) under the climatic conditions of jiroft, kerman, iran. the studied factors included alfalfa age (one, three and five-years old) and bio-fertilizers (control, pota-barvar, phosphate barvar ii, pota-barvar + phosphate barvar ii). the biofertilizers were used along with irrigation water. the studied traits included plant height, number of leaves per plant, stem diameter, internode length, number and internode, leaf area index, leaf: stem weight, and yield.results: the results of the combined variance analysis showed that there was a significant difference between different ages of alfalfa in terms of some growth characteristics (including number of leaves, stem diameter, and leaf area index) and yield. the highest yield and growth characteristics were related to three-year-old plants and the yield significantly decreased by increasing the age to 5-years old. based on the results, the highest growth characteristics (except internode length) and yield were related to pota-barvar + phosphate barvar ii treatment, which was not significantly different with pota-barvar treatment in term of leaf area index and leaf: stem weight ratio. the interaction effect of age and biofertilizer showed that the combined application of biofertilizers improved the growth characteristics and yield of the older alfalfa plants and the highest yield was found in 3-years old plants treated by combination of both biofertilizers. so that, the combined application of biofertilizers increased the total yield of one-, three- and five-year old alfalfa by 26.36, 39.72 and 38.34% compared to the control, respectively.