ارزیابی تنوع زیستی محصولات کشاورزی در استان مازندران

اهداف: این تحقیق با هدف بررسی وضعیت تنوع زیستی محصولات زراعی و باغی در استان مازندران انجام گرفت. مواد و روش‌ها: داده‌‌های مورد نیاز شامل سطح زیر کشت مهم‌ترین گیاهان زراعی و باغی در 19 شهرستان استان مازندران طی سال‌های 93-1377 توسط سالنامه آماری وزارت جهاد کشاورزی و مصاحبه حضوری با کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان‌ها جمع‌آوری شد. شاخص‌‌های شانون واینر، مارگالف، منهینیک، غالبیت سیمپسون و یکنواختی گونه‌ها با استفاده از رابطه‌های مربوطه محاسبه شد.یافته‌ها: بیشترین شاخص مارگالف بین محصولات زراعی در شهرستان‌های بهشهر، رامسر و ساری، به ترتیب 1/30، 1/27 و 1/13 و کمترین آن در محمودآباد، تنکابن و نوشهر به ترتیب0/35، 0/48 و 0/64 بدست آمد. بین محصولات باغی، بیشترین مقدار این شاخص در محمود‌آباد، چالوس و بهشهر به ترتیب 60/3، 35/3 و 25/3 و کمترین آن در تنکابن، جویبار و میان‌دورود به ترتیب 2/15، 2/23 و2/61 مشاهده شد. همچنین بیشترین شاخص سیمپسون بین محصولات زراعی در میان‌دورود، نکا و ساری به ترتیب 0/76، 0/73 و 0/72 محاسبه شد.نتیجه‌گیری: تنوع محصولات کشاورزی استان مازندران در دوره آماری مورد بررسی، کاهش یافته است. در اغلب شهرستان‌ها بیشترین سطح زیر کشت گیاهان زراعی به برنج، گندم و جو اختصاص داشت. به نظر می‌رسد با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و آموزش و تشویق کشاورزان به تولید محصولات متنوع کشاورزی، می‌توان زمینه استفاده از خدمات تنوع زیستی را در بوم نظام‌های کشاورزی فراهم کرد.

assessment of the biodiversity of agricultural products in mazandaran province

background and objective: this study was conducted to evaluate the biodiversity of crops and horticultural products in mazandaran province. materials and methods: the required data include the cultivation area of the most important crops and horticultural plants for 19 cities of mazandaran province during 1998-2014 were extracted through statistical yearbook of the ministry of agricultural jihad and a face-to-face interview with experts and managers of agriculture. berger-parker, shannon-wiener, margalof, manhink, simpson and uniformity indexes were calculated using the relevant equations. results: among crops, the highest margalof index was observed in behshahr, ramsar and sari counties with values of 1.30, 1.27 and 1.13 and the lowest values were belonged to mahmudabad, tonekabon and nowshahr with 0.35, 0.48 and 0.64, respectively. among horticultural products, the highest margalof index was observed in mahmudabad, chaloos and behshahr with values of 3.60, 3.35 and 3.25, respectively and the lowest values were observed in tonekabon, jooybar and miandoroud with values of 2.15, 2.23 and 2.61, respectively. among crops section, the highest simpson index was observed in miandoroud, neka and sari with values of 0.76, 0.73 and 0.72, respectively. conclusion: the diversity of agricultural products in mazandaran province has decreased during the statistical period. in most counties, rice, wheat and barley were the most cultivated crops. finally, it is possible to provide the necessary conditions for the use of biodiversity benefits and services in the agroecosystems by various agricultural products.