برخی تغییرات رویشی و عملکرد گونه‌های گندم با سطوح پلوئیدی مختلف تحت تنش شوری و آب مغناطیسی

اهداف: شوری آب آبیاری از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا است. راهکارهایی برای کاهش این مشکل پیشنهاد شده‌اند که اغلب این روش‌ها بر پایه تصفیه آب و هزینه‌بر هستند. از طرفی استفاده از شیوه‌های جدید مانند آب مغناطیسی در افزایش عملکرد گیاهان زراعی مطرح می‌باشد.بنابراین، هدف از این پژوهش ارزیابی خصوصیات اندام هوایی گونه های مختلف گندم با سطوح پلوئیدی مختلف تحت کاربرد آب مغناطیسی و تنش شوری می باشد. مواد و روش‌ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی اداره باغبانی و فضای سبز دانشگاه تبریز اجرا شد. عامل اول نوع آب (معمولی و مغناطیسی)، عامل دوم شوری آب آبیاری در سه سطح صفر، 3 و 6 دسی‌زیمنس بر متر (کلرید سدیم) و عامل سوم گونه‌ها و ارقام گندم شامل دیپلوئید، تتراپلوئید (گندم دوروم ارقام ساوز، پرشین و دهدشت) و هگزاپلوئید (گندم نان ارقام چمران، کوه دشت) می‌باشند.یافته‌ها: میانگین شاخص کلروفیل برگ، صفات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گونه‌ها و ارقام گندم در شوری های متوسط و شدید کاهش معنی‌داری پیدا کردند. مغناطیس کردن آب آبیاری موجب تعدیل اثرات منفی تنش شوری بر شاخص کلروفیل برگ، برخی صفات رویشی و عملکرد دانه گندم شد. میانگین صفات اندازه‌گیری شده برتری ارقام کوهدشت و چمران را در مقایسه با سایر گونه‌های گندم در سطوح مختلف شوری نشان داد.نتیجه‌گیری: بنابراین، بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان عنوان کرد که پیش تیمار آب شور با میدان مغناطیسی مشخص و استفاده از ارقام مناسب مانند کوهدشت و چمران، سبب بهبود عملکرد گندم به ترتیب به میزان 31/1 و 34/4 درصد می‌شود.

some vegetative changes and yield of wheat species with different ploidy levels under magnetic water and salinity stress

background and objective: irrigation water salinity is one of the most important limiting factors for crop production in arid and semi-arid regions of the world. solutions have been proposed to reduce this problem, most of which are based on water purification and are expensive. on the other hand, the use of new methods such as magnetic water in increasing the yield of crops is proposed. therefore, the aim of this study was to evaluate the characteristics of the aerial parts of different species of wheat with different ploidy levels under the application of magnetic water and salinity stress.materials and methods: an experiment as a factorial based on a complete randomized block design with three replications in 2019 in the research farm of the horticulture and landscaping office of tabriz university was implemented. the first factor is the type of water (normal and magnetic), the second factor is the salinity of irrigation water in three levels of 0, 3 and 6 decisiemens per meter (sodium chloride) and the third factor is the species and cultivars of wheat includes diploid, tetraploid (durum wheat: savez, persian and dehdasht cultivars) and hexaploid (wheat bread: chamran and dehdasht cultivars).results: the mean leaf chlorophyll content index, vegetative traits, yield and yield components of species and wheat cultivars decreased significantly in moderate and severe salinity. magnetizing irrigation water alleviated the negative effects of salinity stress on leaf chlorophyll content index, some vegetative traits, and wheat grain yield. the average of the measured traits showed the significant superiority of kuhdasht and chamran cultivars especially in terms of grain yield and shoot biomass compared to other wheat species and cultivars (diploid, savez, persian and dehdasht) in the different salinity levels. conclusion: therefore, based on the results, it can be concluded that pre-treatment of salt water with a specific magnetic field and the use of suitable cultivars such as kuhdasht and chamran, will improve wheat yield by about 31.1 and 34.4%, respectively.