مطالعه صفات کمی مرتبط با پایداری عملکرد دانه در ذرت با استفاده از روش های آماری چند متغیره و تجزیه گرافیکی

اهداف: از مهمترین فاکتورهای انتخاب مناسب هیبریدهای ذرت(zea mays l.) ارزیابی فنوتیپی و داشتن عملکرد دانه بالا در یک منطقه خاص است. این پژوهش به منظور مطالعه صفات کمی مرتبط با عملکرد دانه و بررسی ارتباط صفات مختلف با یکدیگر و انتخاب مهمترین صفات کمی موثر بر عملکرد دانه در هیبریدهای ذرت انجام گرفت. مواد و روش‌ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (rcbd)بر روی 12 هیبرید ذرت با سه تکرار در دو سال زراعی 1396-98 در منطقه شیراز انجام گرفت.عملیات کاشت، داشت و برداشت به صورت نرمال انجام گرفت و به منظور حذف اثرات حاشیه، نمونه گیری‌ها و یادداشت برداری ها از دو ردیف وسط صورت پذیرفت. یافته‌ها: بر اساس تجزیه واریانس مرکب انجام گرفته در سطح احتمال 0/01 تمامی هیبرید‌ها دارای اختلاف معنی‌داری با هم بودند. همچنین اثر سال × هیبرید نیز در تمامی صفات به جز صفت قطر بلال معنی‌دار شد. بر اساس مقایسه میانگین انجام شده به روش دانکن ژنوتیپ ksc704 و ksc707 به عنوان هیبریدهایی با رتبه برتر شناسایی شد. بر اساس تجزیه همبستگی صورت گرفته صفت عملکرد دانه با صفات عرض دانه و وزن هزار دانه دارای همبستگی مثبت و معنی داری بودند. همچنین نتایج نمودار همبستگی نیز همبستگی مثبتی را بین صفت عملکرد دانه با صفات طول دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول بلال و تعداد ردیف در بلال نشان داد. نمودار چندوجهی رسم شده نیز نشان داد که ژنوتیپ ksc705 نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها دارای مطلوبیت بیشتری بود. نمودار رتبه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس ژنوتیپ ایده‌آل نیز هیبرید sc647 به عنوان هیبریدی با مطلوبیت بهتر شناسایی شد. نمودار گروه بندی هیبریدها نیز در سال های زراعی مورد آزمایش، ژنوتیپ ها را از نظر مجموعه صفات به سه گروه، گروه بندی نمود.. نتیجه‌گیری: بر اساس مجموعه صفات مورد بررسی ژنوتیپ‌های ksc704 و ksc705 به عنوان هیبرید‌هایی با رتبه بهتر و ژنوتیپ‌های sc301 و sc302 به عنوان ژنوتیپ‌های نامطلوب شناسایی شدند.

study of quantitative traits related to grain yield stability in maize using multivariate statistical methods and graphical analysis

background and objective: one of the most important factors for proper selection of maize hybrids (zea mays l.) is phenotypic evaluation and having high grain yield in a specific region. this study was conducted to study the quantitative traits related to grain yield and to investigate the relationship between different traits and to select the most important quantitative traits affecting grain yield in maize hybrids. materials and methods: the experiment was conducted in a randomized complete block design (rcbd) on 12 mays hybrids with three replications in the two cropping years of 2017-2018 in shiraz region. planting, holding and harvesting operations were carried out normally and in order to remove marginal effects, sampling and taking notes were performed from the two middle rows. results: based on the combined analysis of variance at the probability level of 0.01, all hybrids had a significant difference. also, the effect of hybrid year was significant in all traits except ear diameter. based on the comparison of the mean performed by duncan method, two genotypes ksc704 and ksc707 were identified as hybrids with superior rank. based on the correlation analysis, grain yield had a positive and significant correlation with grain width and 1000-grain weight. also, the results of the correlation diagram showed a positive and significant correlation between grain yield and grain length, 1000-seed weight, plant height, ear length and number of rows per ear. the drawn polygon diagram also showed that ksc705 genotype is more desirable than other genotypes. based on the ranking chart of genotypes based on the ideal genotype, sc647 hybrid was identified as a hybrid with better desirability. the hybrid grouping diagram also grouped the genotypes into three groups in terms of set of traits in the tested crop years. conclusion: based on the studied traits, ksc704, ksc705 and ksc707 genotypes were identified as better ranked hybrids and sc301, sc302 and sc604 genotypes were identified as unfavorable genotypes.