بررسی اثرات زمان کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه، برخی صفات اکو - فیزیولوژیک، زراعی و ریخت شناسی دو ژنوتیپ باقلا در منطقه دزفول

اهداف: مطالعه به ‌منظور بررسی اثرات زمان کاشت و تراکم بوته بر شاخص های اکوفیزیولوژیک، زراعی، ریخت شناسی و عملکرد دانه دو ژنوتیپ باقلا در منطقه دزفول انجام گرفت.  مواد و روش ها: آزمایش در مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول به ‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. در این تحقیق اثرات دو ژنوتیپ باقلا (سرازیری و لاین 62)، در سه تاریخ کاشت (20 مهر، 10 و 30 آبان) و با سه تراکم (10، 15 و 20 بوته در متر مربع) روی صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، قطر ساقه، ارتفاع بوته، درصد پروتئین دانه، محتوای کلروفیل برگ، سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای برگ ارزیابی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه و شاخص برداشت، مربوط به ژنوتیپ سرازیری کشت شده در تاریخ کاشت 20 مهر  با تراکم 15 بوته در متر مربع بود. حال آنکه در مورد صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندازه گیری شده بیشترین میزان ارتفاع بوته و محتوای کلروفیل مربوط به ژنوتیپ سرازیری کشت شده در تاریخ 10 آبان با تراکم 20 بوته در متر مربع و بیشترین میزان درصد پروتئین، سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای مربوط به ژنوتیپ سرازیری کشت شده در 30 آبان با تراکم 20 بوته در متر مربع بود. بیشترین میزان قطر ساقه نیز مربوط به ژنوتیپ سرازیری کشت شده در تاریخ کاشت 20 مهر با تراکم 10 بوته به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد در حالیکه کاهش دوره رشد منجر به کاهش عملکرد همزمان با افزایش کیفیت محصول میشود برای دستیابی به خصوصیات مرفولوژیک مطلوب و کسب عملکرد دانه مناسب در گیاه باقلا در منطقه دزفول، استان خوزستان بهتر است طول دوره رشد با کشت در تاریخ 20 مهر تا حد امکان افزایش یابد و تراکم بوته مطلوب 15 بوته در متر مربع قابل توصیه است.

study the effects of planting date and density on seed yield and some ecophysiological, agronomic and morphological traits of two fava bean genotypes in dezfoul region

background and objective: the aim of this study was to evaluate the effect of planting date and plant density on ecophysiological, agronomic, morphological traits and yield components of two fava bean genotypes in dezfoul region. materials and methods: the experiment was conducted in safiabaddezful research center as a factorial split plot based on randomized complete block design with three replications during the two crop years of 2017 and 2018. in this study, the effect of two fava bean genotypes (saraziri and line 62), on three planting dates (11 october, 31 october and 20 november) and at three densities (10, 15 and 20 plants per square meter) on grain yield, harvest index, stem diameter, plant height, seed protein percentage, leaf chlorophyll content, photosynthesis rate and leaf stomatal conductance were evaluated. results: the results showed that the highest grain yield and harvest index were related to the saraziri genotype planted on october 11th with the density of 15 plants per square meter. regarding the measured morphological and physiological traits, the highest plant height and chlorophyll content belonged to the saraziri genotype cultivated on october 31th with the density of 20 plants per square meter and the highest percentage of protein, photosynthesis rate and stomatal conductivity was related to the saraziri genotype cultivated on november 20th with the density of 20 plants per square meter. the highest stem diameter was related to the saraziri genotype planted on the 20th of october with a density of 10 plants per square meter.  conclusion: the results of this study showed that while reducing the growth period leads to a decrease in seed yield along with increasing crop quality, to achieve the desired morphological characteristics and obtain good seed yield in the faba bean plant in dezful region, khuzestan province it is better to prolong growth period by planting on october 11th and the density of 15 plant per square meter is recommended.