استفاده از مفاهیم حسابداری ردپای آب برای تعیین الگوی کشت بهینه اراضی دیم (مطالعه موردی: شهرستان‌های قائنات و زیرکوه)

اهداف: اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی در الگوی کشت دیم هر منطقه را می‌توان ناشی از لزوم استفاده بهینه از میزان بارندگی و ارائه راه‌کارهایی جهت افزایش راندمان تولید در اراضی دیم دانست. این مطالعه با هدف حسابداری ردپای آب برای تعیین الگوی کشت بهینه اراضی دیم شهرستان‌های قائنات و زیر کوه اجرا گردید.مواد و روش‌ها: در این مقاله الگوی کشت مناسب محصولات زراعی دیم با استفاده از برنامه‌ریزی غیرخطی چندهدفه با هدف کاهش ردپای آب سبز و خاکستری در کنار حداکثرسازی سودخالص، در شهرستان های زیرکوه و قائنات بررسی شد. داده‌های مطالعه در سال زراعی 1398-1397 به روش تحقیق پیمایشی و مطالعات اسنادی از پایگاه‌های اطلاعاتی و ایستگاه‌های هواشناسی منطقه جمع‌آوری شد. نتایج: نتایج نشان داد که الگوی کشت بهینه با حفظ درآمد کنونی کشاورزان منطقه، ردپای آب سبز را به میزان 1898384 متر مکعب بر تن و ردپای آب آبی را به میزان 249886 متر مکعب بر تن نسبت به الگوی کشت رایج در منطقه کاهش داد. هم‌چنین نتایج نشان داد که با کاهش میزان ردپای آب سبز در الگوی کشت میزان ردپای آب اقتصادی در بوم نظام‌های زراعی دیم کاهش می‌یابد. در مجموع جهت نیل به اهداف اقتصادی و کاهش ردپای آب ذکر شده در این مطالعه در قالب برنامه‌ریزی چند هدفه کاهش 121 و 58 هکتاری سطح زیر کشت نسبت به الگوی جاری در قائنات و زیرکوه اجتناب ناپذیر است.

Using water footprint accounting concepts to determine the optimal cropping pattern of rainfed farmlands (Case study: Ghaenat and Zirkuh counties)

Background Objective: The importance and necessity of planning the rainfed cropping pattern of each region can be attributed to the need for optimal use of rainfall and the provision of solutions to increase production efficiency in rainfed agricultural lands. This study was carried out with the aim of taking into account the water footprint to determine the optimal cropping pattern of rainfed agricultural lands in Ghaenat and Zirkoh counties. Methods Materials: In this study, the appropriate cropping model of rainfed crops was investigated using multiobjective nonlinear programming with the aim of reducing green and gray water footprints while maximizing net profit in counties of Zirkoh and Ghaenat. The data was collected in 20182019 through surveys and desk studies from databases and weather stations. Results: The results showed that the optimal cropping model while maintaining the current income in the region reduced the green water footprint by 1898384 m3 ton1 and 249886 m3 ton1 in the multiobjective planning model in the region. The results also showed that by reducing the amount of green water footprint in the cropping model, the amount of economic water footprint in rainfed agricultural land decreases. In general, to achieve economic objectives and reduce the water footprint, in the form of multiobjective planning, the reduction of 121 and 58 ha of cultivated area compared to the current pattern in Ghaenat and Zirkoh is inevitable.