اثر روش و تاریخ کاشت بر عملکرد، کارایی مصرف آب و خصوصیات ریخت‌شناسی دو رقم ذرت دانه ای

چکیده:اهداف: مطالعه با هدف بررسی اثر روش کشت نشایی و هیدروپرایمینگ بذر در تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد، کارایی مصرف آب و خصوصیات ریخت‌شناسی ارقام ذرت دانه‌ای در کشت دوم انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال زراعی 1396 اجرا گردید. فاکتور اصلی تاریخ‌های کاشت (10 و 20 تیر و 1 مرداد) و فاکتورهای فرعی روش‌های کاشت (مستقیم، هیدروپرایم‎ و نشاکاری) و ارقام ذرت (هیبرید سینگل‌کراس 260 و 704) بودند.یافته‌ها: عملکرد دانه، ماده خشک، شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ با تاخیر در کشت از 20 تیر به 1 مرداد به‌طور معنی‌داری به‌ترتیب به میزان 3/58، 0/26، 6/8 و 2/10 درصد کاهش یافتند. از طرفی روش کشت نشائی به‌طور معنی‌داری صفات مذکور را نسبت به روش هیدروپرایمینگ و مستقیم بذر افزایش داد. در برهمکنش دوگانه تاریخ کشت و رقم حداکثر عملکرد دانه و ماده خشک به‌ترتیب 2/9193 و 0/19767 کیلوگرم در هکتار از رقم 704 در تاریخ 10 تیر و بیشترین کارایی مصرف آب برای تولید دانه و ماده خشک به‌ترتیب 49/1 و 34/3 کیلوگرم بر مترمکعب از رقم 704 در تاریخ 20 تیر حاصل شد.نتایج: به‌منظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه، ماده خشک و کارایی مصرف آب در منطقه کرج با آب‌وهوای نیمه‌خشک، کشت نشایی رقم 704 در تاریخ 10 تیرماه و در صورت کشت تاخیری در اوایل مردادماه کشت نشایی رقم 260 قابل‌توصیه خواهد بود.

Effects of Planting Method and Sowing Date on Yield, Water Use Efficiency and Morphological Traits of Two Grain Maize Cultivars

Abstract: Background and Objective: The present study was performed to evaluate the effects of transplanting and hydropriming in different planting dates on maize yield, water use efficiency (WUE) and some morphological traits of two grain maize cultivars.Materials and Methods: This study was carried out as a factorial splitplot design based on a randomized complete block design at the seed and plant improvement institute, Karaj, Iran in 2017. Planting date (July 1, 11, 23) was allocated to the main plot and planting methods (hydropriming, transplanting and direct seedling) and maize cultivars (S.C. 704, S.C. 260) were randomly placed in the subplots.Results: The results showed that grain yield, biomass, leaf area index and leaf dry weight significantly decreased respectively, 58.3%, 26.0%, 8.6% and 10.2% under late planting (23 July) compared with earlier planting (11 July). Transplanting significantly increased grain yield, biomass, leaf area index and leaf dry weight compared with hydropriming and direct planting methods. Assessing the interaction between sowing date and cultivar revealed that highest grain yield and biomass (9193.2, 19767 kg.ha1, respectively) were obtained from sowing SC704 in the earliest planting date (1 July). Also the highest WUE for grain production and biomass were observed in SC704 planted in 11 July (1.49, 3.34 kg.m3, respectively). Conclusion: Overall, in order to achieve maximum grain yield, biomass and WUE in Karaj region with semiarid climate, transplanting of SC704 on July 1, can be recommended. Also if planting is delayed transplanting of SC260 could compensate yield loss.