تاثیر قطع آبیاری بر خصوصیات کیفی و عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در شرایط کاربرد روی

اهداف: این پژوهش به منظور بررسی برخی صفات کیفی (اسیدهای چرب، دمای تاج پوشش برگ و مقاومت روزنه ای) ژنوتیپهای جدید کلزا در واکنش به قطع آبیاری و کاربرد روی، در کرج اجرا گردید.مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 در کرج اجرا گردید. آبیاری در سه سطح آبیاری نرمال، عدم ادامه آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان دوره رشد و عدم ادامه آبیاری از مرحله میوه دهی تا پایان دوره رشد، روی در دو سطح عدم کاربردو محلول پاشی به میزان 30 گرم در لیتر و ژنوتیپ های کلزا شاملdanob ,hw113 ,kr2 l155 ,hl2012  در کرتهای فرعی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری×ژنوتیپ بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه، مقاومت روزنه ای، لینولئیک اسید، لینولنیک اسید، اروسیک اسید در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل آبیاری×روی×ژنوتیپ بر صفات عملکرد دانه، اولئیک اسید و لینولئیک اسید در سطح یک درصد و بر دمای تاج پوشش برگی، پالمتیک اسید و لینولنیک اسید در سطح پنج درصد معنی دار شد. روی سبب کاهش تاثیر سوء تنش کم آبی بر ژنوتیپ های در صفات مورد بررسی (عملکرد دانه 10%، دمای تاج پوشش برگی 3%، پالمتیک اسید 4%، اولئیک اسید 0.5 %، لینولئیک اسید 2% و لینولنیک اسید 4%) گردید، به طوری که در شرایط کاربرد روی و آبیاری معمول، ژنوتیپ l155 با عملکرد دانه 6310 کیلوگرم در هکتار و بیشترین درصد اولئیک اسید به میزان 67.3 درصد را به خود اختصاص داد. به علاوه در شرایط کاربرد روی و قطع آبیاری از مرحله میوه دهی به بعد، ژنوتیپ های hl2012 و l155 به ترتیب با عملکرد دانه 5032  و 4826 کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اولئیک اسید به ترتیب 65.8 و 65.7 درصد را تولید نمودند. همچنین در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد، ژنوتیپ های hl2012 و l155 به ترتیب با عملکرد دانه 3679 و 3606 کیلوگرم در هکتار، بالاترین درصد اولئیک اسید به ترتیب 64.3 و 64.2 درصد را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری کلی: به طور کلی تاثیر مثبت کاربرد روی بر صفاتی نظیر درصد روغن دانه (0.9 درصد) با افزایش شدت تنش خشکی بیشتر شد، بخش بزرگی از تغییرات ایجاد شده با تغییرات شرایط محیطی حادث شده در مرحله رشد زایشی به خصوص در دوره پرشدن دانه مرتبط بود. با قرار گرفتن گیاه در معرض تنش خشکی شدید، میزان روغن دانه روند کاهشی از خود نشان داد و ژنوتیپ l155 برای کلیه شرایط آبی و ژنوتیپ hl2012 برای شرایط تنش خشکی آخر فصل جهت کاشت در مناطق معتدل سرد با اقلیم نیمه خشک قابل توصیه می باشند.

Effect of Irrigation Cutoff on Quality Characteristics and Grain Yield of Rapeseed Genotypes under Zinc Application Conditions

Background and Objective: This study was conducted to evaluate some qualitative traits (fatty acids, canopy temperature and stomatal resistance) of new rapeseed genotypes in response to irrigation cutoff and zinc application in Karaj. Materials and Methods: This experiment was performed as a factorial splitplot in a randomized complete block design with three replications for two cropping years (20142015 and 20152016) in Karaj. In this study, irrigation at three levels including normal or controlled irrigation, cessation of irrigation from flowering stage onwards and cessation of irrigation from pod stage onwards, zinc in two levels including normal water (no zinc application), and foliar application with zinc 30 g.L1 zinc and rapeseed cultivars including Danob, HW113, KR2, L155, HL2012 were placed in subplots. Results: The results of analysis of variance showed that the interaction effect of irrigation × genotype on 1000seed weight, seed yield, seed oil percentage, stomata resistance, linoleic acid, linoleic acid, erotic acid was significant at the level of one percent. Also, the interaction effect of irrigation × on × genotype on grain yield, oleic acid, and linoleic acid at 1% level and canopy temperature, palmitic acid, and linoleic acid at 5% level were significant. Zinc reduced the adverse effects of dehydration stress on the tested genotypes so that under normal zinc application and irrigation conditions, L155 genotype with 6310 kg/ha grain yield and the highest percentage of oleic acid (67.3%). Besides, in terms of zinc application and irrigation interruption from the plowing stage onwards, HL2012 and L155 genotypes with grain yield of 5032 and 4826 kg.ha1, respectively, and the highest percentage of oleic acid (65.8% and 65.7%, respectively) produced. Also, in case of cessation of irrigation from flowering stage onwards, HL2012 and L155 genotypes with 3679 and 3606 kg.ha1 grain yield, respectively, had the highest percentage of oleic acid (64.3% and 64.2%, respectively). Conclusion: In general, the positive effect of zinc application on traits such as seed oil percentage (0.9 %) increased with increasing drought stress intensity and L155 genotype for all water conditions and HL2012 genotype for endofseason drought stress conditions are recommended for planting in cold temperate regions with a semiarid climate.