اثر کودهای دامی بر رشد، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مریمگلی (salvia officinalis l.)

اهداف: این تحقیق به منظور ارزیابی اثر کودهای دامی بر رشد و نمو اندام گیاه مریم‌گلی برای حصول عملکرد مطلوب اسانس انجام گردید. مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت طرح اسپیلت پلات در زمان و در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1397 و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود مرغی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب 2222، 3174 و 5555 کیلوگرم در هکتار)، سطوح کود گوسفندی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب 3788، 5411 و 9470 کیلوگرم در هکتار)، سطوح کود گاوی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب 4310، 6157 و 10775 کیلوگرم در هکتار)، کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بودند که در دو چین مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل رنگیزه‌های فتوسنتزی، شاخص‌سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس بودند. یافته‌ها: اثرات اصلی کود و چین برداری بر همه صفات (به جز کارتنوئیدها و درصد اسانس) معنی‎دار شد. اثرات متقابل کود در چین برای کلروفیل‎ها، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس معنی‎دار بود. در چین اول، بیشترین میزان کلروفیل‎ها در کرت‎های دریافت‎کننده سطح زیاد کود مرغی مشاهده شد. در چین دوم، کرتهای دریافت کننده سطح زیاد کود مرغی دارای بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی بودند (2953 کیلوگرم در هکتار) و این تیمار بدون اختلاف معنی‎دار با تیمار کود شیمیایی دارای بیشترین عملکرد اسانس بود. نتیجه‎گیری: کاربرد سطح زیاد کود مرغی می‎تواند عملکرد ماده خشک و تولید اسانس را معادل تیمار کود شیمیایی تولید نماید. بنابراین با توجه به زراعی مطلوب کود مرغی و اثرات باقیمانده آن در اگرواکوسیستم برای تولید گیاه دارویی مریم‎گلی توصیه می‎شود.

Effect of animal manure on growth, yield and essential oil of sageEffect of Animal Manure on Growth, Yield and Essential Oil of Sage (Salvia officinalis L.)

AbstractObjectives: The study was performed to evaluate the animal manures effects on growth and development of sage biomass to achieve optimal essential oil yield. Materials and Methods: The experiment was conducted as a split plot design in time and in the form of randomized complete block with three replications in 2018 and 2019. Experimental treatments include poultry manure levels (low, medium and high: 2222, 3174, 5555 kg.ha1, respectively), sheep manure levels (low, medium and high: 3788, 5411, 9470 kg.ha1, respectively),, and cow manure levels (low, medium and high: 4310, 6157, 10775 kg.ha1, respectively), chemical fertilizer, control that were compared in two cuttings. Measured traits included photosynthetic pigments, leaf area index, aerial dry weight, essential oil content and essential oil yield. Results: The main effects of fertilizer and cutting on all studied traits (except carotenoids, essential oil content, respectively) were significant. Chlorophylls content, aerial dry weight and essential oil yield were significantly influenced by the fertilizer treatment × cutting interaction. In the first cutting, the highest level of chlorophylls was observed in plots receiving high level of poultry manure. In the second cutting, plots receiving high level of poultry manure had the highest aerial dry weight (2953 kg.ha1) and this treatment had the highest essential oil yield without significant difference with chemical fertilizer treatment. Conclusion: In general, high level application of poultry manure can produce dry matter yield as well as essential oil production equivalent to chemical fertilizer treatment. Therefore, considering the optimal agronomic efficiency of poultry manure and its residual effects in the agroecosytem, it is recommended for the production of sage.