ارزیابی عملکرد دانه و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی لوبیا (.phaseolus vulgaris l) تحت تاثیر کم آبی و مولیبدن

اهداف: این مطالعه به منظور ارزیابی عملکرد دانه و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی لوبیا متاثر از تنش کم آبی و اثرات بهبودبخش محلول‌پاشی مولیبدن در این شرایط انجام گردید.موادوروش‌ها: آزمایش به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو فصل زراعی سال‌های1391-92 در محل مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف تنش کم آبی (شاهد: آبیاری پس از 60- 55، تنش ملایم: 95 -90 و تنش شدید: 130- 125 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و عامل فرعی ترکیب فاکتوریل سطوح مولیبدن، کاربرد (mo+) (به میزان 80 کیلوگرم در هکتار از منبع سدیم‌مولیبدات) و عدم کاربرد مولیبدن (mo-) و ژنوتیپ ها (شامل لوبیا قرمز اختر و لوبیا چیتی cos16) بودند. اعمال تنش کم آبی از مرحله تکمیل سومین سه برگچه شروع و تا زمان قطع آبیاری تمام تیمارها ادامه یافت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش کم آبی باعث کاهش مقدار نسبی آب برگ (rwc) (بطور متوسط 8 و 14 درصد به ترتیب در تنش متوسط و شدید نسبت به شاهد) و کاهش دوام سطح سبز برگی lad (بطور متوسط حدود 15 و 31 درصد به ترتیب در تنش متوسط و شدید نسبت به شاهد) گردید. در حالیکه محلول‌پاشی مولیبدن با کاهش اثرات منفی تنش کم آبی، در اثر حفظ مقدار نسبی آب برگ، افزایش دوام سطح برگ و همچنین تعداد نیام، باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه ژنوتیپ‌های لوبیا به میزان 26 درصد (77.7 گرم در متر مربع) شد.نتیجه‌گیری: کاهش مقدار نسبی آب برگ، دوام سطح برگ و عملکرد دانه و اجزای عملکرد در اثر تنش کم آبی، به طور معنی‌داری (با افزایش 3، 15، 39 و 11 درصد به ترتیب برای هر کدام از صفات فوق) با محلول‌پاشی مولیبدن بهبود یافت. در نتیجه می‌توان بکارگیری مولیبدن را برای کاهش اثرات تنش کم آبی لوبیا مورد توصیه قرار داد.

Evaluation of Grain Yield and some Physiological Characteristics of Common Bean (Phaseolus vulgaris L.) under Water Deficit and Molybdenum

Abstract Background & Objective: This study was conducted to evaluate the yield and some physiological characteristics of leaves and yield of dry bean affected by water deficit stress and foliar application of molybdenum. Materials & Methods: This experiment was conducted as a split plot factorial based on randomized complete blocks design with three replications during the two years 20122013 at the Research Farm of Faculty of Agriculture, University of Tabriz. The main factor includes three different levels of irrigation (control: irrigation after 5560, mild stress: 9095 and severe stress: 125130 mm evaporation from Class A evaporation pan) and subfactor includes factorial composition of molybdenum levels, foliar application (+ Mo (80 kg.ha1 from the source of sodium molybdate) and nonapplicatin (Mo) and genotypes (including AKHTAR (red bean) and COS16 (pinto beans)).  Results: The results showed that water deficit reduced RWC (on average, 8 and 14% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively) and LAD (on average, 15 and 31% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively). While molybdenum foliar application by reducing the negative effects of water deficit, due to maintaining the leaf relative water content, increasing green area continuity and pods number per plant, increased biological yield and grain in bean genotypes. Conclusion: Reduction of relative water content (RWC), leaf area duration (LAD) and grain yield and yield components due to water deficit were significantly amolirated (with an increase of 3, 15, 39 and 11% for each of the above traits, respectively) by molybdenum foliar application. As a result, the use of molybdenum can be recommended to reduce the effects of drought stress in plants, especially beans.