واکاوی عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه)

اهداف: هدف اصلی این تحقیق واکاوی عوامل موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی بود.مواد و روش ها: جامعه مورد مطالعه این تحقیق گندمکاران آبی شهرستان مراغه به تعداد 240 نفر بودند. به منظور انتخاب افراد برای مطالعه از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب بهره گرفته شد که براساس جدول کرجسی و مورگان، نمونه ای 149 نفری از کشاورزان برای تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه ابزار اصلی پژوهش بود که با استفاده از مرور منابع و مصاحبه با صاحب نظران طراحی و روایی محتوایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای بررسی پایایی آن30 پرسشنامه تکمیل و مقدار آلفای کرونباخ آن 0.85 بدست آمد که نشان دهنده ی پایایی قابل قبول پرسشنامه بود.یافته ها: یافته ها نشان داد که بین نگرش کشاورزان با میزان درآمد، سطح زیرکشت، عوامل اقتصادی، ترویجی- آموزشی و سیاستگزاری- نهادی رابطه مستقیم و معنی دار وجود داشت. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای عوامل اقتصادی، آموزشی- ترویجی توانایی تبیین 45درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی را دارا می باشند. همچنین نتایج آزمون مقایسه ای t حاکی از آن بود که بین نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب برحسب چهار متغیر نوع منبع آب مورد استفاده، استفاده از حوضچه های ذخیره آب، استفاده از منابع آب زیرزمینی و مکانیزه بودن کشت تفاوت معنی داری وجود دارد.نتیجه گیری: به طورکلی، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که عوامل تعیین کننده نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی عوامل اقتصادی و برنامه ها و فعالیت های ترویجی بود. لذا اتخاذ مشوق های مالی مستقیم و اجرای برنامه های حمایتی و آموزش کشاورزان از طریق برگزاری دوره های مختلف سبب می شود تا سطح توانایی، مهارت، آگاهی و دانش کشاورزان فنی کشاورزان درباره مدیریت پایدار منابع آب و اقدامات مرتبط با آن افزایش یابد و بدین ترتیب کشاورزان نگرش مطلوب تری نسبت به مدیریت پایدار منابع آب پیدا کرده و و در نتیجه، از حس مسئولیت پذیری بیشتری در این خصوص برخوردار باشند.

Investigation of Factors Affecting Farmers’ Attitude toward Sustainable Management of Agricultural Water Resources(Case Study: Wheat Farmers in Maragheh County)

AbstractBackground & Objective: The primary purpose of this study was to investigate the factors affecting farmers’ attitudes towards sustainable management of agricultural water resources. Materials & Methods: The statistical population of this study was 240 wheat farmers in Maragheh city. In order to select individuals for the study, proportional stratified random sampling method was used. Based on Krejcie and Morgan’s table, 149 farmers were selected for the study. The questionnaire was the primary research instrument, which was verified by reviewing the sources and interviewing the experts and its content validity. To assess its reliability, 30 questionnaires were completed and Cronbach’s alpha value was 0.85, indicating acceptable reliability of the questionnaire. Results: Findings showed that there was a direct and significant relationship between farmers’ attitudes with income, level of cultivation, economic, extensioneducational and policyinstitutional factors. The results of multiple regression showed that the variables of economic, educational and extension factors can explain 45% of the changes in the dependent variable, ie farmers’ attitudes towards sustainable management of agricultural water resources. Also, the results of ttest showed that there is a significant difference between farmers’ attitudes towards sustainable water resources management in terms of four variables: type of water source used, use of water storage ponds, use of groundwater and mechanized water resources. Conclusion: In general, the results showed that the determinants of farmers’ attitudes toward sustainable management of agricultural water resources were economic factors and programs and extension activities. Therefore, the adoption of direct financial incentives and the implementation of support programs and training of farmers through holding various courses will increase the level of ability, skill, knowledge and knowledge of technical farmers about sustainable management of water resources and related measures. In this way, farmers will have a more favorable attitude towards the sustainable management of water resources and, as a result, will have a greater sense of responsibility in this regard.