ارزیابی برخی صفات کمی و کیفی گیاه دارویی زوفا تحت تاثیر کود نیتروژن و تنش گرما (مطالعه موردی: شرایط اقلیمی نیمه‌گرمسیری جیرفت)

اهداف: این پژوهش به‌منظور بررسی برخی خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی زوفا تحت تاثیر کود نیتروژن و تنش گرما انجام گردید.مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف کود نیتروژن، صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و فاکتور فرعی شش تاریخ کاشت مختلف به‌فاصله 30 روز از 25 مهرماه تا 25 اسفندماه در نظر گرفته شد.یافته‌ها:افزایش کود نیتروژن در سطح 150 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش طول سرشاخه گلدار (18.1 درصد)، وزن سرشاخه گلدار (39.5 درصد)، ارتفاع بوته (20.1 درصد)، عملکرد زیست‌توده (43.3 درصد) و عملکرد اسانس کل (47.2 درصد) در مقایسه با عدم مصرف آن شد. بیشترین عملکرد اسانس کل (36051 گرم در هکتار) در تیمار t1n3 به دست آمد که 89.7 درصد نسبت به تیمارt4n1 افزایش داشت. افزایش دمای محیط در بازه 25 تا 40 درجه سانتی گراد طول سرشاخه، وزن سرشاخه و زیست توده را بصورت خطی کاهش داد، اما کاهش عملکرد اسانس در بازه دمایی فوق به صورت یک تابع کوادراتیک (r^2=0.86) برازش داده شد. تنش گرما در تاریخ‌های کشت تاخیری t5، t4، t3 و t6 میزان عملکرد اسانس را نسبت به تاریخ کشت t1 به ترتیب به میزان 30.5، 70.3، 66.4 و 39.3 درصد کاهش داد.نتیجه‌گیری: استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش کلیه صفات گردید. برای کاهش تاثیر تنش گرما و حصول عملکرد بهینه در منطقه نیمه گرمسیری جیرفت کاشت گیاه زوفا در در دامنه 25 مهرماه تا 25 آبان‌ماه و کاربرد 150 کیلوگرم کود نیتروژن پیشنهاد می‌گردد.

Evaluation of Quantitative and Qualitative Traits of Hyssop (Hyssopus officinalis) under Heat Stress and Nitrogen Fertilizer (Case study: Sub Tropical Climatic Condition of Jiroft)

AbstractBackground and Objective: This study was performed to investigate some quantitative characteristics and quality of hyssop under heat stress and nitrogen fertilizer. Materials and Methods: The experiment was conducted as a splitplot in a completely randomized block design with six planting dates and three replications in 20172018. The main factor was different levels of nitrogen fertilizer: 0, 50, 100 and 150 kg.ha1 and subfactor was planting dates between 30day periods from October 17 to March 25. Results: Increasing nitrogen fertilizer at the level of 150 kg/ha resulted in the increase of 18.1%, 39.5%, 20.1%, 43.3% and 47.2% in flowering topbranch length, flowering topbranch weight, plant height, biomass yield and total essential oil yield, respectively, compared to not consumption. The highest yield of total essential oil (36051 g.ha1) was obtained in T1N4, which was 89.7% higher than T4N1. Increasing ambient temperature in the range of 25–40 °C linearly led to decline of topbranch length, topbranch weight and biomass decreased but decreased essential oil yield in the above temperature range was fitted as a quadratic function (R2 = 0.86). Heat stress on delayed sowing dates T3, T4, T5 and T6 reduced the essential oil yield compared to the sowing date T1 by 30.5%, 70.3%, 66.4% and 39.3%, respectively. Conclusion: The application of nitrogen fertilizer increased the studied traits. To reduce the effect of heat stress and achieve optimal yield, are recommended the hyssop planted from 25 October to 25 November and are used 150 kg.ha1 of nitrogen fertilizer in the subtropical region of Jiroft.