تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ های گندم دوروم با استفاده از روش امی

اهداف:این تحقیق به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و شناسایی ژنوتیپ های پایدار گندم دوروم در مناطق معتدل ایران اجرا گردید.  مواد و روش ها: تعداد 19 ژنوتیپ انتخابی از آزمایشات مقایسه عملکرد گندم دوروم در اقلیم معتدل کشور به همراه یک رقم شاهد گندم نان در چهار منطقه شامل کرج، کرمانشاه، نیشابورو خرم آباد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و طی دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای عملکرد دانه، داده ها مورد تجزیه واریانس مرکب قرارگرفت. همچنین برای شناسایی ژنوتیپ هایی که در کنار پتانسیل عملکرد دانه بالا از پایداری عملکرد و سازگاری عمومی بالایی  برخوردار باشند، تجزیه پایداری با استفاده از روش چند متغیره امی انجام گردید.   یافته ها: براساس دو مولفه اصلی اول و دوم تجزیه پایداری چند متغیره ammi ژنوتیپ های شماره 5، 11، 13، 15 و 20 و براساس آماره پایداری asv ژنوتیپ های شماره 5، 7، 16 و 19  از پایداری بیشتری برخوردار بودند. ژنوتیپ های شماره 5 ، 16 و 19 بترتیب با میانگین عملکرد 7.497، 7.326 و 7.551 تن در هکتار هم عملکرد بالایی داشتند و هم از پایداری عملکرد بالایی برخوردار بودند. این ژنوتیپ ها از نظر خصوصیات زراعی نیز وضعیت مطلوبی داشتند .   نتیجه گیری: با در نظر گرفتن عملکرد دانه و پایداری عملکرد، ژنوتیپ های شماره 5 ، 16 و 19 بعنوان ژنوتیپ های  برتر انتخاب شدند.  هرکدام از این ژنوتیپ ها که در شرایط زارعین نیز برتری خود را نشان دهد بعنوان رقم جدید برای مناطق معتدل کشور معرفی خواهد شد.

Yield Stability Analysis of Durum Wheat Genotypes Using AMMI Method

Background and Objective: This research was conducted in order to study Genotype × environment interaction effect and identify adaptable durum wheat genotypes with high yield stability in temperate agroclimate zone of Iran.   Materials and Methods: Nineteen elite durum genotypes along with a commercial bread wheat check, Mehrgan, were tested in 4 locations, i.e. Karaj, Kermanshah, Neishabour and khorramabad in temperate agroclimate zone of Iran in two years, 201718 and 201819. The experiments were conducted in a RCBD design with three replications. For grain yield, combined analyses of variance were performed. In order to precise evaluation of genotype by environment interactions and genotypes stability, stability analysis using AMMI method was undertaken.   Results: Based on two main components of AMMI analysis, genotypes 5, 11, 13, 15 and 20 had good stability and based on ASV index genotypes 5, 7,16 and 19 were more stable than check. Finally, genotypes 5, 16 and 19 with average grain yield of 7.497, 7.326 and 7.551 kgha1, respectively and high yield stability were selected as superior durum wheat genotypes. These genotypes also were desirable based on the days to earing and maturity, plant height and thousands kernel weight.   Conclusion: Based on results, genotypes 5, 16 and 19 with high grain yield and low G×E interaction were selected as stable and adaptable durum wheat genotypes. Each of them is superior in onfarm condition, will be introduce as a new durum wheat cultivar for temperate zone of Iran.