پاسخ ارقام و هیبریدهای کلزا به کشت زمستانه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل

اهداف: انتخاب ارقام کلزا مناسب کشت زمستانه و متحمل به تنش خشکی انتهای فصل، از راهکارهای اساسی توسعه کشت آن در مناطق معتدل سرد با اقلیم نیمه خشک می باشد.   مواد و روش ها: آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 95-1393 در کرج اجرا شد که در آن سه عامل تاریخ کاشت در دو سطح شامل کشت پاییزه (15 مهرماه) و کشت زمستانه (15 بهمن ماه)، آبیاری در سه سطج شامل آبیاری معمول (شاهد)، قطع آبیاری پس از مراحل گل دهی و خورجین دهی و رقم شامل ساری گل، دلگان، جاکومو، جرومه و هایولا 401 بودند.   یافته ها: اثر متقابل تاریخ کاشت×آبیاری×رقم بر صفات تعداد خورجین در متر مربع، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب برگ و پرولین در سطح یک درصد و بر صفات وزن هزار دانه، دمای تاج پوشش برگ و محتوای کلروفیل b در سطح پنج درصد معنی دار شد. نتایج حاصل نشان دادند که در تاریخ کاشت زمستانه در شرایط آبیاری معمول، رقم دلگان عملکرد دانه برابر 3657 کیلوگرم در هکتار و  محتوای نسبی آب برگ معادل 92.42 درصد، و در شرایط تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری پس از مرحله خورجین دهی)، هیبرید هایولا 401 عملکرد دانه برابر 2376 کیلوگرم در هکتار و محتوای نسبی آب برگ معادل 83.11 درصد را به خود اختصاص دادند.   نتیجه گیری: در شرایط آبیاری معمول، رقم دلگان و در شرایط تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری پس از مرحله خورجین دهی)، هیبریدهای هایولا 401 و جرومه در تاریخ کشت زمستانه (15 بهمن ماه) جهت توسعه کشت کلزا قابل توصیه می باشد.

Response of Canola Cultivars and Hybrids to WinterCultivation under Late Season Drought Stress

Background Objective: Selection of suitable canola cultivars for winter cultivation and tolerant to lateseason drought stress, are the basic strategies for the cultivation of the rapeseed in cold temperate regions with semiarid climate. Materials Methods: A factorial splitplot based on complete randomized blocks design was conducted with three replications for two years (20142016) in Karaj. In this regards, sowing dates were divided into two levels of fall cultivation (Oct. 7) and winter cultivation (Feb. 4); irrigation was carried out in three levels of normal irrigation (control), irrigation interruption from flowering, and after pod formation stages and five canola cultivars include Sarigol, Dalgan, Jacomo, Jeromeh and Hyola401.    Results: The interaction effect of sowing date × irrigation × cultivar was significant on the traits of number of pods per square meter, number of seeds per pod, biological yield, seed yield, relative water content (RWC) of leaves and proline at the level of 1%, and on the traits of 1000seeds weight, canopy temperature and chlorophyll b content at the level of 5%. Here we show that Dalgan cultivar was obtained with a seed yield of 3657 kg ha1 and RWC of 92.42%, in the winter cultivation date and normal irrigation condition. Moreover, in winter cultivation and in the late season drought stress condition (irrigation interruption after flowering stage onwards), the Hyola 401 hybrid was obtained with seed yield of 2376 kg ha1‎ and a RWC of 83.11%.   Conclusion: In The winter cultivation and normal irrigation condition Dalgan cultivar and in the late season drought stress condition (irrigation interruption after pod formation stage), the Hyola 401 and Jeromeh hybridscan be used in the development of canola cultivation in the new status of winter cultivation (Feb. 4) and various irrigation conditions.