تاثیر سیستم کشت مخلوط افزایشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های سودمندی زوفا (Hyssopus Officinalis) و اسفرزه (Plantago Ovate Forsk)

اهداف: این پژوهش به‌منظور بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخص های ارزیابی کشت مخلوط زوفا و اسفرزه و تعیین بهترین نسبت کشت مخلوط این دو گونه انجام شد. مواد و روش ها:  آزمایش به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه پژوهشی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه جیرفت اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 20% اسفرزه+ 100 % زوفا ، 40 % اسفرزه+ 100 % زوفا، 60% اسفرزه+ 100 % زوفا، 80% اسفرزه+ 100 % زوفا، 100% اسفرزه+ 100 % زوفا و کشت خالص دو گونه بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌فرعی، عملکرد زیست‌توده و عملکرداسانس گیاه زوفا و ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت گیاه اسفرزه بود. برای ارزیابی کارایی و سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص از شاخص نسبت برابری زمین (ler) و شاخص بهره وری سیستم  (spi) استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد کلیه‌ی صفات مورد بررسی به استثنای عملکرد زیست‌توده زوفا به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر نسبت‌های مختلف کشت مخلوط قرار گرفتند. بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک اسفرزه به ترتیب 3393.3 و 4286.6 کیلوگرم در هکتار در کشت خالص حاصل شد. بیشترین عملکرد اسانس از کشت خالص زوفا حاصل شد  که با نسبت کشت  100 % زوفا +  20 % اسفرزه اختلاف معنی‌داری نداشت (161.7 و 135.8کیلوگرم در هکتار[pl1] ). حداکثر نسبت برابری زمین (1.41) و شاخص بهره‌وری (21998) در تیمار 100 % زوفا + 80 % اسفرزه به‌دست آمد. نتیجه گیری کلی: نسبت برابری زمین در همه تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از یک به دست آمد که نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص می باشد. بر اساس نتایج حاصله، تیمار 100 % زوفا + 80 % اسفرزه به عنوان بهترین الگوی کشت در منطقه پیشنهاد می گردد.

Effect of Additive Intercropping System on Yield, Yield Components and Efficiency Indices of Hyssopus officinalis and Plantago ovate Forsk

Background and Objective: This research was conducted in order to measure of yield, yield components and some indices of intercropping and determination of the best intercropping ration in two medicinal plants Hyssopus officinalis and Plantago ovate.   Materials and Methods: The experiment was carried out as a randomized complete block design with seven treatments and three replications in the field of research of Jiroft University. The treatments including 100% H. officinalis + 20% P. ovata (H100: P20), 100% H. officinalis + 40% P. ovata (H100: P40), 100% H. officinalis + 60% P. ovata (H100: P60), 100% H. officinalis + 80% P. ovata (H100: P80), 100% H. officinalis + 100% P. ovata (H100: P100) and single crop of two species (H100) and (P100). The studied characteristics including plant height, number of branches, biomass yield, essence percentage in H. officinalis and plant height, number of spikes per plant, 100seed weight, grain yield and harvesting index in P. ovate. Evaluation of efficiency and usefulness intercropping by Land Equivalent Ratio (LER) and system productivity index (SPI) were used.   Results: The results showed that all the studied traits except biomass yield of Hyssopus officinalis were significantly affected by different intercropping ratios in this study. The highest seed yield and biological yield in P. ovate were obtained in single crop 3393.3 and 4286.6 kg.ha1, respectively. The highest essence percentage was obtained from single crop of H. officinalis that no significant difference with H100:P20 (161773 and 135842 g.ha1). Maximum LER (1.41) and SPI (21998) were obtained in H100: P80.   Conclusion: The LER for all intercropping treatments was greater than one which indicates that intercropping had advantage over sole crop. According to the results of the study H100: P80 can be suggested as the best cropping pattern in region.