اثر تنش خشکی و تلقیح قارچ‌های میکوریزا و باکتری سودوموناس بر برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک چای‌ترش Hibiscus Sabdariffa L.

اهداف: ﺧﺸﻜﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ و ﺗﻮﻟﻴﺪات ﮔﻴﺎﻫﻲ را ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی زﻳﺴﺘﻲ و ﻏﻴﺮزﻳﺴﺘﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ. بررسی نقش همزیستی میکوریزایی و باکتری محرک رشد سودوموناس در افزایش مقاومت به خشکی گیاه دارویی چای ترش از اهداف این پژوهش می باشد.   مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل درﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ، با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1395 به اجرا در آمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل سطوح خشکی در چهار سطح، اعمال تنش خشکی در شروع گلدهی،50 درصد گلدهی، 100درصد گلدهی و بدون اعمال تنش، دو گونه قارچ میکوریزا (glomus mosseae وglomus intraradices) به علاوه شاهد بدون تلقیح و باکتری ریزوسفری محرک رشد سودوموناس (pseudomonas p169) به علاوه شاهد بدون تلقیح در نظر گرفته شدند.   یافته ها: نتایج نشان داد که با اعمال تنش رطوبتی خصوصیات رشدی گیاه دارویی چای ترش نظیر ارتفاع ، تعداد غوزه در بوته، هدایت روزنه ای، وزن خشک کاسبرگ، وزن خشک بذر، وزن خشک و حجم ریشه، وزن هزاردانه و کلروفیل برگ به طور معنی داری کاهش یافت. کاربرد قارچ های میکوریزا و باکتری محرک رشد سودوموناس در شرایط تنش خشکی سبب افزایش محتوای نسبی آب گردید که بیشترین این مقدار (64.37 درصد) از تیمارتلقیح شده با قارچ حاصل شد که نسبت به شرایط عدم تلقیح حدود 32 درصد افزایش نشان داد. در پاسخ به تنش خشکی فرآیند های تنظیم اسمزی در گیاه چای ترش فراهم شد و در شرایط تنش، میزان پرولین (7.84 میلی گرم بر گرم) وآنزیم آنتی اکسیدانت پلی فنل اکسیداز (1.56 میکروگرم بر گرم) نسبت به شرایط آبیاری کامل به طور معنی داری افزایش یافت.   نتیجه گیری: کاربرد قارچ های میکوریزا و باکتری محرک رشد سودوموناس سبب تعدیل اثرات منفی تنش خشکی گردید. کودهای زیستی از طریق افزایش رشد و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت باعث افزایش مقاومت به تنش خشکی شدند.

Effect of Drought Stress and Inoculation of Mycorrihizal Fungi and Pseudomonas Spp. On some Morphophysiological Characteristics of Roselle (Hibiscus sabdaeiffa L.)

Abstract Background and Objective: Drought stress is one of the most important environmental stress and a limiting factor for plants production in most parts of the world. The aim of study was to investigate to the role of mycorrhiza and growth promoting bacteria, Pseudomonas spp. symbiosis in increasing drought tolerance of Roselle (Hibiscus sabdaeiffa L.).   Materials & Methods: The experiment was performed as factorial based on completely randomized design with 3 replications in the greenhouse of Agricultural Faculty of Mohaghegh Ardabili University in 2016. first factor included 4 drought stress levels (drought stress at flowering, 50% flowering, 100% flowering and no stress), the second factor included two species of mycorrhizal fungi (Glomus mosseae and Glomus intraradices) plus control without inoculation and third factor included growth promoting rhizosphere bacteria (Pseudomonas p169) plus control without inoculation.   Results: The results showed that by applying drought stress, the plant growth properties of Roselle such as height, number of bolls per plant, stomatal conductance, dry weight of sepals, dry weight of grain, root dry weight and root volume, 1000grain weight, chlorophyll of leave were significantly reduced. Application of mycorrhizal fungi and Pseudomonas spp < /em>. In drought stress increased relative water content, the highest amount of which (64.37%) was obtained by inoculation with fungi which showed a 32% increase compared to noninoculated conditions. In response to drought stress, osmotic adjustment process in Roselle was provided and proline content (7.84 mg.g1) and antioxidant enzymes such as polyphenol oxidase (1.56 μg.g1) increased significantly under complete irrigation conditions.   Conclusion: Bacteria improved the effects of drought stress.The biological fertilizers increased drought stress tolerance by increasing growth parameters and moderate in the physiological traits such as antioxidant enzymes activity and photosynthetic pigments.