ارزیابی پایداری نظام های تولید سیر، پیاز و گندم سیستان با تحلیل تلفیقی امرژی و اقتصادی

اهداف: سیستان یکی از مناطق مهم تولید کننده گندم کشور است، با این‌حال در طول سال‌های گذشته در بسیاری از مناطق تولید گندم با سبزیجاتی نظیر پیاز و سیر جایگزین شده است.   مواد و  روش‌ها: برای تحلیل دلایل این تغییر، بهره‌وری و پایداری تولید نظام‌های گندم، پیاز و سیر با استفاده از تکنیک‌های امرژی و اقتصادی در سال‌های 1397 و 1398 ارزیابی شد. به منظور یکسانی شرایط، اطلاعات مورد نیاز برای این مطالعه از دو روستای کریم کشته و صفرزائی زابل جمع‌آوری شدند.   یافته‌ها: کل امرژی حمایت کننده نظام‌های تولید گندم، پیاز و سیر به‌ترتیب 1016×2.45، 1016×3.12 و 1016×4.73 ام‌ژول خورشیدی در هکتار بود. منابع غیر رایگان به ترتیب 55.9، 53.4 و 65.4 درصد از کل امرژی ورودی نظام‌های تولید گندم، پیاز و سیر را به خود اختصاص دادند. سهم زیاد نهاده‌های غیر رایگان که معمولا از خارج نظام وارد می‌شود نشان می‌دهد که هر سه نظام مورد مطالعه، نظام‌هایی باز می‌باشند که به شدت تحت تاثیر ورودی‌های خریداری شده قرار می‌گیرند. ترکیب نهاده‌های امرژی برای سه نظام تا حد زیادی با هم تفاوت داشت. نسبت عملکرد امرژی برای نظام‌های تولید گندم، پیاز و سیر به ترتیب 1.27، 1.15 و 1.90 بود. این مقادیر پایین نشان داد که در بسیاری از فرآیندهای این نظام‌ها از نهاده‌های محلی رایگان بهره برداری می‌شود. نسبت بار زیست محیطی تولید سیر نسبت به گندم و پیاز بالا‌تر بود، بنابراین شاخص پایداری محیطی آن بالاتر از گندم و پیاز بود. تحلیل‌های اقتصادی نشان داد، نسبت سود به هزینه و سود خالص در سیر نسبت به پیاز و گندم بالاتر بود.   نتیجه‌گیری: به عنوان یک نتیجه کلی، این تحلیل‌ها نشان داد که عملکرد محیط زیستی بهتر یک نظام تولیدی با عملکرد اقتصادی بدتر آن همراه است.

Evaluation of Sustainability in Wheat, Onion and Garlic Cropping Systems by Joint Use of Emergy and Economic Accounting

Background and objective: Sistan is one of the largest wheat producing region in Iran, but wheat production has given way to the production of wheat during the past years.   Materials & Methods: In order to analysis the reason behind this conversion, the productivity and sustainability of wheat, onion and garlic systems was examined using emergy and economy evaluation in 2019. In order to research site to have similar conditions, the data required for this study were collected in two villages of Karim Koshteh and Safarzaei, Zabol.   Results: Total emergy supporting the systems was estimated to 2.45E+16, 3.12E+16 and 4.73E+16 sej.ha1 for the wheat, onion and garlic production systems, respectively. The purchased resource accounts for 55.9, 53.4 and 65.4 percent of total emergy flow for the wheat, onion and garlic production, respectively. This shows that the studied both systems are an extremely open system influenced strongly by the input from purchased inputs. The composition of emergy input to these production systems largely was different. The emergy yield ratio was 1.27, 1.15 and 1.90 for wheat, onion and garlic production, respectively. The values are low, indicating that the many process of the two systems converts natural resources from local into product. The environmental loading ratio of garlic systems was, a little bit higher than the wheat and onion systems, and correspondingly the sustainable index is lower than that of wheat and onion. Economic analysis indicated that output/input ratio and the benefit of the garlic production were greater than that of wheat and onion.   Conclusion: As a general outcome, these analyses showed that the better environmental performance of the system accmparied by  the worse its economic performance.