پایداری عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از روش‌ ammi

اهداف: معرفی ارقام پرمحصول و پایدار از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه برای شرایط آب و هوایی مختلف از اهداف مهم این پژوهش می باشد.   مواد و روش ها: به منظور بررسی پایداری عملکرد و اجزای عملکرد، 20 ژنوتیپ گندم نان بهاره در پنج محیط مختلف با دو تکرار در  قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال های زراعی 1393-1390 به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و میانه مورد مطالعه قرار گرفتند.   یافته ها: با توجه به معنی دار بودن اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط، تجزیه پایداری برای عملکرد و اجزای عملکرد به روش (additive main effects and multiplicative interaction) ammi انجام گرفت. بررسی پایداری با استفاده از روش ammi  نشان داد از نظر وزن هزاردانه ژنوتیپ n754 و در رده های بعدی شماره های n755، n7517 و  n751 به عنوان ژنوتیپ های پایدار محسوب می شوند. در تعداد دانه سنبله، ژنوتیپ های شماره n756 و n754 و در رده های بعدی n751، n759 و  n7514 به عنوان ژنوتیپ های پایدار محسوب می شوند. از نظر تعداد سنبله در مترمربع، ژنوتیپ های شماره n756 و n7516 و در رده بعدی شماره های n751 و n755  به عنوان ژنوتیپ های پایدار محسوب می شوند. در عملکرد دانه، ژنوتیپ های شماره n756  و در رده بعدی  n755، n751 و  n7517 به عنوان ژنوتیپ های پایدار محسوب شدند.   نتیجه گیری: براساس نتایج حاصله از پایداری ammi، ژنوتیپ های n751 (tajan)،n755 (yang87158) و n756 (rayan 89) از نظر عملکرد دانه و اجزای عملکرد با 5.623، 6.475 و 4.083 تن در هکتار پایدار محسوب شده و با داشتن عملکرد بیشتر از میانگین کل، قابل توصیه جهت استفاده در برنامه های به نژادی گندم به عنوان یکی از والدین پرمحصول و پایدار در برنامه تلاقی ها و یا معرفی به زراعین منطقه جهت کشت بهاره در مناطق سرد استان آذربایجان شرقی  و استان های همجوار با اقلیم مشابه می باشد.

Stability of Yield and Yield Components in Bread Wheat Cultivars by Using AMMI Method

Abstract Background and Objective: Selection of wheat cultivars with stable seed yield and seed yield components in different climatic conditions was  aim of this research.   Methods and Materials: To evaluate the seed yield  and seed  yield  components stability of 20 spring wheat lines, this experiment  was done using RCBD with two replications under  five conditions for three years(20102013) in Islamic Azad University research  stations( Tabriz and Mianeh).   Results: Due to significant Genotype X Environment interaction (G X E), stability analysis for seed yield and seed yield  components was done using AMMI method (Additive Main effects and Multiplicative Interaction)  and the results showed that the lines N754, N755 ,N7517 and N=751 are the stable for 1000KW, respectively , the lines N756 ,N754 , N751, N759 and N7514 are the most stable for number of seed per spike , the lines N756 ,N7516 , N751 and N755 have stability of producing spike per square, respectively, and the lines N756 , N755, N751  and N7517 have stable seed yield, respectively.   Conclusion: According to the results of AMMI method the lines N751(Tajan), N755 (Yang87158) and N756 (Rayan 89) with the seed yield of 6.475 , 5.623 and 4.083 t/ha had the most stability respectively, so on the basis of having the stable yield and seed yield more than average of total lines, those lines can be used as a parental lines  in wheat breeding program and secondary can be cultivated in the spring in cold regions of East Azerbaijan and similar places also.