اولویت‌بندی معیارهای موثر در کاهش پایداری اکوسیستم‌های زراعی استان آذربایجان‌غربی با تکنیک دلفی فازی

با توجه به اهمیت امنیت غذایی برای جمعیت رو به رشد کشور و نیاز به پایداری اکوسیستم های زراعی، هدف از تحقیق اولویت بندی شاخص های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در پایداری تولیدات زراعی می باشد. معیارهای اکولوژیکی با 6 زیرمعیار، اجتماعی با 7 زیرمعیار و اقتصادی با 5 زیرمعیار مورد بررسی قرار گرفتند. داده های مورد نیاز با بهره گیری از نظرات گروهی از اساتید، محققان و کارشناسان ارشد زراعت استان آذربایجان غربی و از طریق تکمیل پرسشنامه در سال 1397 جمع آوری شد. با استفاده از تکنیک دلفی فازی، ارزش وزنی معیارها و زیرمعیارها تعیین شد. نتایج حاکی از آن بود که زیرمعیار محدودیت منابع آبی با وزن نسبی 0.22 و زیرمعیار عدم استفاده از نتایج تحقیقات علمی محققان در بخش کشاورزی توسط کشاورزان با وزن نسبی 0.25 به ترتیب بیشترین اهمیت را در بین معیارهای اکولوژیکی و اجتماعی داشت. در بین معیارهای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی، معیار اقتصادی دارای بیشترین تاثیر در کاهش پایداری تولیدات زراعی استان بود که در این بین زیرمعیار هزینه تولید بالا و درآمد پایین کشاورزان با وزن نسبی 0.27 بیشترین اهمیت را داشت. بنابراین مشکل تولید پایدار در این استان، کمبود آب آبیاری و به تبع آن درآمد پایین کشاورزان است و با توجه به اینکه دسترسی کشاورزان به منابع علمی و نتایج حاصل از تحقیقات محققان مشکل است، بنابراین به نظر می رسد ارائه الگوهای مناسب کشت و استفاده از سیستم های مدرن آبیاری، آیش گذاری زمین ها به منظور ذخیره آب، برگزاری کلاس های ترویجی و آموزشی جهت بهبود کیفیت در مراحل مختلف تولید، برداشت و فرآوری محصولات برای کشاورزان می تواند راه گشا باشد.

Prioritizing the Effective Criteria for the Sustainability of AgroEcosystems in the West Azerbaijan Province by Using of Delphi Fuzzy Technique

Considering the importance of food security for the country growing population and the need for sustainability of agroecosystems, this study aimed to prioritizing the effective ecological, social and economic criteria for the sustainability of agroecosystems in the West Azerbaijan Province. Ecological, social and economic criteria were investigated 6, 7 and 5 subcriteria. Data and information required in this study were collected using a group of professors, researchers and agricultural expert opinions and questionnaires in 2018. The criteria and subcriteria were ranked by using of Delphi Fuzzy technique. The results showed that water resources limitation (W= 0.22) and lake of scientific knowledge (W= 0.25) were the most important subcriteria respectively in ecological and social criteria. Among the ecological, economic and social criteria, economic criterion had the most effect on reducing the sustainability of agricultural production in the province and high production cost and low income of farmers were the most important (W= 0.27). Therefore, the problem of sustainable production in this province is the water resources limitation and consequently, low income of farmers and lake of scientific knowledge, so it seems appropriate to provide suitable cultivation patterns, use of modern irrigation systems, fallow for water storage, considering research budgets, increasing the educational and training classes for farmers can be useful.