تعیین الگوی کشت محصولات زراعی همسو با کشاورزی پایدار با رویکرد برنامه‏ریزی کسری خطی چند هدفی (مطالعه موردی: شهرستان اردبیل)

بخش کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد ملی، اشتغال‏زایی و تامین غذای افراد جوامع مختلف دارد. در طول دهه‏های اخیر، رشد روزافزون جمعیت و لزوم تامین امنیت غذایی، سبب افزایش فشار بر منابع طبیعی به خصوص در کشورهای در حال توسعه شده است. بنابراین، لازم است از منابع تولید در این بخش به بهترین شیوه‏‎ی ممکن استفاده شود تا ضمن کاهش مصرف این منابع، سودآوری و رفاه کشاورزان نیز افزایش یابد. شهرستان اردبیل به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی استان اردبیل در وضعیت ناپایداری به لحاظ شاخصهای زیست محیطی نظیر میزان مصرف آب و کودها و سموم شیمیایی قرار دارد. از این رو در این مطالعه با استفاده از داده‏های مقطعی سال زراعی 95-1394 و بکارگیری رویکرد برنامه‏ریزی کسری با اهداف چندگانه، سطح بهینه تولید محصولات زراعی همسو با کشاورزی پایدار تعیین و با الگوی کشت فعلی منطقه مقایسه شد. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش با استفاده سالنامه‏های آماری سازمان جهاد کشاورزی شهرستان اردبیل جمع‏آوری شد. نتایج نشان داد که به‌منظور تحقق برخی اهداف پایداری نظیر کاهش مصرف نهاده‏های شیمیایی و آب لازم است در کوتاه مدت از بخشی از درآمد ناخالص کل تولیدات کشاورزی چشم‏پوشی شود، ولیکن با در نظر گرفتن هزینه‏های غیرمستقیم زیادی که عدم رعایت اصول پایداری بر جامعه و محیط کشاورزی تحمیل می‏کند، این کاهش در درآمد ناخالص کشاورزان قابل توجیه خواهد بود.