|
|
«بررسی عکس اختیار تسکین»
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سرمدی مجید ,شعبانی مهدی
|
منبع
|
فنون ادبي - 1396 - دوره : 9 - شماره : 1 - صفحه:161 -172
|
|
|
چکیده
|
تسکین یکی از اختیارات شاعری است که طی آن شاعر میتواند یک هجای بلند بهجای دو هجای کوتاه بیاورد؛ اما عکس اختیار تسکین (آوردن دو هجای کوتاه بهجای یک هجای بلند) از نظر عروضپژوهان، صحیح نیست؛ لکن در شعر قدیم و نیز دوره متاخرتر، اشعاری دیده میشود که در آنها از عکس اختیار تسکین استفاده شده است. عکس تسکین اگرچه ظاهراً به تقلید از شعر عرب (تبدیل مفاعیلن به مفاعِلَتن) اما غالباً در اوزان دوری که خاص شعر فارسی است بهکار رفته است و بهواسطه «واوِ» غیردوری، با تبدیل هجای بلند وسط مصراع به دو هجای کوتاه، وزن «مفعول فاعلاتن دوبار» را بدل کرده است به «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن» که در شعر معزی، عطار و اوحدی و بهویژه خاقانی سابقه دارد و نیز این اختیار در وزن هزج اخرب «مفعول مفاعیلن دوبار» در شعر خاقانی و قوّامی مشهود است. عکس اختیار تسکین گاهی نیز در ارکان مفاعیلن و مفعولن اعمال شده و این ارکان را بهترتیب به مفاعِلَتن و مفتعلن بدل کرده که در شعر مولوی و حزین لاهیجی بهکار رفته است
|
کلیدواژه
|
عروض، اختیار، عکس تسکین، واو غیردوری، خاقانی
|
آدرس
|
دانشگاه پیام نور, گروه زبان و ادبیات فارسی, ایران, دانشگاه پیام نور, ایران
|
پست الکترونیکی
|
shabani364@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
The study of Taskin inverse choice
|
|
|
Authors
|
Sarmadi Majid
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|