بررسی سرعتِ روایت در حکایت‌های گلستان سعدی بر اساس نظریّۀ ژنت

حکایت های گلستان سعدی، از جملۀ موفّق ترین حکایات ادبیّات کهن فارسی هستند. در این پژوهش که با هدف نمایاندن یکی از ارزش های گلستان سعدی صورت پذیرفته، مسئلۀ «سرعتِ روایت» به عنوان عاملی موثّر در شهرت و ماندگاری حکایت های این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی سرعت روایت برای آن است که نشان داده شود در یک اثر ادبی، کنش ها و رویدادها در طول چه مدّتی از زمان رخ داده و در سنجشِ هر یک از برهه‌های زمانی چه حجمی از کتاب به آنها اختصاص یافته است؛ لذا، بدین منظور حکایت های گلستان بر اساس نظریّۀ روایت شناسی «ژرار ژنت»، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، بررسی گردید و به عوامل افزاینده وکاهش دهنده سرعت روایی در مباحثی نظیر گزینش و حذف، زمان‌پریشی، بسامد، توصیف، گفت‌وگو، افزودن اپیزود، نظریّه‌پردازی نویسنده، بیان عمل ذهنی، نمایاندن زمان خیالی و زمان روانی ـ عاطفی، حدیث نفس و نقل قول پرداخته شد. نتیجۀ این بررسی نشان از آن دارد که سرعتِ روایت در حکایت های گلستان سعدی «کُند» است. با توجّه به حجم این حکایت ها، استفاده حداکثری از عوامل کاهنده سرعت در آنها به عنوان یک حُسن به شمار می آید و باعث شهرت و ماندگاری بیش از پیش این اثر ادبی شده است.